چکیده:
ناصرالدین شاه قاجار پادشاه کتابخوانی بود و به کتاب و کتابخانه علاقه داشت. او کتابخانه
سلطنتی را گسترش داد و امور آن را در تمام طول سلطنتش خود به دست گرفت. علاوه بر آن
کتابخانهای در خوابگاه اندرونی داشت که بیشتر نوشتههای شخصی و کتب تاریخی در آن
نگهداری میشد.
در این مقاله علاوه بر نشان دادن جنبههای مختلف کتابخوانی و کتابدوستی ناصرالدین شاه،
فهرست کتابخانه خوابگاه اندرونی او نیز منتشر شده است.
این فهرست نخستین فهرست مستقلی است که از کتابخانه اندرونی شاه به دست ما رسیده و شامل
معرفی 196 کتاب است و تهیه آن به دست لسانالدوله در رمضان 1314ق انجام شده است.
خلاصه ماشینی:
"13 در یکی از یادداشتهای شاه نیز باری به این مطلب اشاره شده است (به تاریخ 13 صفر 1313ق): این تاریخ گیوم را به واسطه اینکه چشممان درد میکرد خودمان نخواندیم ادیبالممالک و بعضی روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان، ص 48؛ روزنامه سفر مازندران، ناصرالدین شاه، به کوشش ایرج افشار، تهران،فرهنگ ایران زمین، 1356ش، ص 11، 15، 169؛ مباحث فرهنگی عصر ناصری، ص 20، 21، 43، 45، 50 ، 77، 86 ، 150، 172، 178.
به همین دلیلاست که در خاطرات اعتمادالسلطنه اغلب نام این کتابها دیده میشود: کتاب جنگ پروس و فرانسه، 3 کتاب مادام رمو (؟) در فتح اعمال ناپلئون اول امپراتور سابق فرانسه، 4 تاریخ ناپلئون، 5 انکشاف تنگهمحیطی ینگی دنیا، 6 تاریخ نیکلا امپراطور روس، 7 تفصیل عهدنامه پاریس در زمان ناپلئون سوم، 8 کتابهرودت، 9 تاریخ اسکندر، 10 تاریخ روس، 11 تاریخ اسکندر دوم امپراطور روس، 12 تاریخ فردریک، 13 شرححال طالیران وزیر اعظم ناپلئون اول پادشاه فرانسه، 14 تاریخ ناپلئون، 15 تاریخ فرانسه، 16 تاریخ مصورفرانسه، 17 تفصیل دربار روس، 18 تاریخ سلطنت گیوم امپراطور، 19 روزنامه زندگانی مادام پومپادورمعشوقه لوئی پانزدهم پادشاه فرانسه، 20 تاریخ لوئی چهاردهم و پانزدهم، 21 تاریخ کاترین امپراطریسروس، 22 روزنامه شرح سولی صدراعظم هانری چهارم پادشاه فرانسه، 23 کتاب تاریخ بابر، 24 کتابمسافرت یعنی مأموریت جنرال گاردان از طرف امپراتور فرانسه به دربار فتحعلی شاه در سنه 1808مسیحی مطابق 1222 هجری، 25 کتاب سیاحت شخص فرانسوی که به چین رفته بود، 26 مسافرت مادامسرنا که ایران آمده بود سه سال قبل، 27 سفرنامه ایلچی اسپانیول که در زمان شاه عباس اول به ایران آمده فهرست تاریخ، سفرنامه، سیاحتنامه، روزنامه و جغرافیای خطی کتابخانه سلطنتی، ص 384."