چکیده:
استفاده از سکه در ساخت جواهرات و زیورآلات سابقه تاریخی لولانی دارد چنانکه می توان گفت تقریبا در کل گستره جهان متمدن از سکه در تزیینات پوشاک و نیز زیورآلات استفاده شده است. همراه با ضرب سکه در جوامع متمدن، این اشیای کوچک که اغلب از فلزات ارزشمند مانند طلا، نقره و یا فلزات کم بهاتر مانند مس ساخته میشدند، برای ساخت زیورآلات مورد توجه قرار گرفتند. علاوه بر جنبه زیباشناختی، دلایل مختلفی را برای استفاده از سکه در ساخت جواهرات، زیورآلات و تزیینات می توان مطرح کرد که یکی از آنها، نشان دادن منزلت اجتماعی زنان است. کاربرد سکه برای تزیینات، محدود به منطقه خاصی نیست و جغرافیای وسیعی را دربرمی گیرد. در این مقاله ابتدا به معرفی و بررسی کاربردهای مختلف سکه در زیورآلات و تزئینات پوشاک زنان ایران پرداخته شد و سپس، زمینه های پیدای و شکلگیری این لیف از زیورآلات مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت روش و رویکرد مقاله، توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات پژوه به صورت میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده است. نتیجه پژوه نشان می دهد مهم ترین دلایل استفاده از سکه در پوشاک زنان اقوام ایر انی عبارت است از: زیبایی، اعتقاد و ایمان جادویی و شفابخشی، محافظت و به همراه داشتن ثروت در زمان غارت، دستیابی مداوم به سرمایه و پس انداز، به رخ کشیدن جایگاه اقتصادی، اجتماعی و اصالت طایفه ای.
Using coins in making jewelry and decoration on clothes, dates back to so many years in the past. Generallyspeaking, coins have always been used in clothes decoration and jewelry all across the civilized world. As coins were minted in civilized societies, these small objects which were often made of precious metals such as gold, silver and/or of less valuable metals such as copper, were focused upon for making jewelry. In addition to aesthetical aspects, different reasons could be mentioned for using coins in
making jewelry, accessories and decorations. One reason could be showing the social status of women. Making use of coins for decoration is not limited to a certain geographical area and covers a wide range of geographical span. The present article at first looks at introducing and reviewing different application of coins for jewelry and decoration on female clothes. Then, platforms for emergence and formation of this range of jewelry are reviewed. A descriptive-analytical method has been used in this article and
necessary information has been gathered using field and library study. The present article shows that the most important reasons for using coins in iranian women's garments include: beauty, magical beliefs, healing, and protection wealth in the time of robbery, continuous access to capital and savings, showing economic and social status and tribal originality.
خلاصه ماشینی:
com@fakbari٥٤ مقدمه انسان در طول تاريخ همواره به شکل هاي مختلف بدن خود را ميآراسته و اين کـار را از راه هاي مختلفي مانند تهيه لباس هاي گوناگون و متنـوع ، تـزيين پوشـاک و آرايـش پوست بدن ؛ همچنين استفاده از ساير ملزومات همچون زيـورآلات و جـواهرات انجـام ميداده و براي اين منظور در اغلب مـوارد از مـواد و اشـياي موجـود در طبيعـت بهـره ميجسته است .
سکه هاي نقـره در واقـع بخشـي از تزيينـات لبـاس زنـان تـرکمن را تشکيل ميدهند؛ به طوريکه استادکاران زيورساز تـرکمن گـاهي اوقـات بـه جـاي سـاخت پلاکهاي نقره ، عينـا از سـکه هـاي نقـره (سـکه هـاي (رجوع شود به تصویر صفحه) دوران قاجار و ساير سکه هاي قديمي) بـراي سـاخت زيورآلات و يا تزيين لباس زنانـه اسـتفاده مـيکننـد و اين کار را به دو دليل انجام ميدهنـد: ١) بـراي حفـظ سکه هاي قديمي ٢) بـراي ارزان تمـام شـدن سـاخت يک زيور (محمدي، ١٣٨٨: ١٢٨).
بـراي تصوير ٣: زيورآلات سکه زنان ترکمن اين منظور نيز يا حلقه اي به سکه جـوش مـيدهنـد و (محمدي، ١٣٨٨: ١٨٩) آن را به لبـاس مـيدوزنـد و يـا سـکه هـا را سـوراخ ميکنند و طوري ميدوزند که سوراخ رديف هاي قبل با سکه هاي رديف هاي بعدي پوشـانده شود.
البته برحسب طبقه اجتماعي و ميزان ثروت خانواده ، جنس و تعداد اين سکه ها متفـاوت است براي مثال ، اگر عروس از طبقات ثروتمند باشد، از سـکه دوزي و زيـورآلات نقـره در لباس خود استفاده ميکند.