چکیده:
آنچه در پی می آید سخنرانی استاد شهید مرتضی مطهری تحت عنوان بردگی در اسلام است که در سال 1347 ایراد شده است. در این بحث، که جلسه اول و بخشی از جلسه دوم از مجموع چهار سخنرانی استاد تحت عنوان فوق الذکر است، ایشان چنین استدلال می کنند که آنچه نباید از آن جلوگیری کرد حق پیشرفت و تکامل انسان است و بر این اساس، اصل بردگی به این معنا که شخصی مالک و صاحب اختیارشخص دیگری باشد ف حد ذاته مصداق ظلم نیست. طبیعت بشر باید آزاد باشد نه اینکه اراده اش هم لزوما همیشه باید آزاد باشد. انتشارات صدرا به زودی این مجموعه را منتشر خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
تماشاگه راز، پژوهش نامه انديشه هاي استاد مرتضي مطهري در مورد اديان آســماني وضع طور ديگري اســت و بايد طبق معاهداتي با آنها صلح برقرار کرد، مگر آنکه جنگ از طرف آنها شروع شود و جنبه دفاعي داشته باشد و اگر در جنگ اســير شدند باز همين حکم را پيدا مي کنند.
اصلا ريشه اين آزادي ِ چيست ؟ اگر همين سؤالي که راجع به نظر ارسطو گفته شد، از ما بکنند چه بايد گفت ؟ چرا حيوانات آزاد آفريده نشده اند؟ مگر در پيشاني آنها نوشته شده است که حيوان آزاد سال دوم ، شماره ششم و هفتم ، تابستان و پاييز ٩٢ آفريده نشده و انسان آزاد آفريده شده است ؟ چه تفاوتي دارند، روي چه ريشه و اساسي ؟ اگر ظلم به جاندار جايز نيســت ، آيا جاندار اگر انســان يا غيرانســان باشد فرق مي کند؟ اگر ظلم اســت ، بر غيرانسان هم نبايد جايز باشــد و اگر ظلم نيست مرز عدالت و ظلم کجاست ؟ و از اين بالاتر کشتن حيوانات است که هندي ها جايز نمي دانند و غيرهندي ها، در تمام دنيا، حيواناتي را که گوشــت آنها خوراکي اســت ذبح مي کنند.
پس ما بايد ببينيم که آيا بردگي با اين مفهوم آزادي که حق طبيعي انسان است منافات دارد يا ندارد؟ يعني آيا اين مالکيت و مملوکيت باعث مي شود که برده از مسير انسانيت خود عقب بماند، که در اين صورت قطعا ظلم است ؛ و يا همين مالکيت و مملوکيت ، او را در مســيري قرار مي دهد که همان مسير انساني خودش است ؟ اگر اين طور باشد پس آن قضيه که اين عمل ظلم و خلاف عدالت است ، وجود نخواهد داشت .