چکیده:
اوراق اجاره از ابزارهای مالی مبتنی بر عقد اجاره به شرط تملیک است. ماهیت این عقد در میان فقها و حقوقدانان مورد اختلاف است. ایشان آن را اجاره، بیع، ترکیبی از آن دو، اجاره با شرط بیع، بیع معلق و یا ماهیتی مستقل میدانند. از اصول صحت قراردادها قصد لفظ و معنا و انشاء در مرحله انعقاد قراردادها است که گاهی مغفول میماند و همراه با برخی اسباب دیگر، عقد را با شبهه صوریبودن همراه میسازد. شبهه صوریبودن این عقد منجر به سرایت این شبهه به اوراق مبتنی بر آن میشود. خریداران اوراق به ماهیت و ارکان عقد از جمله نوع دارایی، قیمت، خریدار، سود معامله، تملک دارایی، اجاره آن، اجارهبها و ... توجهی ندارند و تنها به نرخ سود میاندیشند. اینگونه شواهد همراه با دیگر چالشها حکایت دارند که این اوراق نمیتواند نقش مؤثری به عنوان ابزار مالی ایفا کند.
Rent Securities is an instrument for Fiscal policies. These papers are mainly based on the lease-purchase contract. The essence of this contract is disputed among scholars. They call it Rent، Sale، combination of the two، Rent with condition of sale، Suspended sale or regard it an independent nature. Some principles of accuracy of contracts are intention of the words and their meanings and Serious will to create those meanings، at the time of conclusion of the contract. Neglecting these principles along with some other causes، creates the suspicion that contract is formal. Formalization of contracts leads to formalization of securities. Purchasers of securities do not care about the nature and elements of the contract، including the type of property، price، buyer، profit، ownership of property and its rent and only think about interest rate. These evidences along with other challenges suggest that these securities can not play a more effective role as a financial instrument.
خلاصه ماشینی:
در ۱۳۸۵، موسویان و فراهانی در مقاله اوراق بهادار اجاره به تعریف این اوراق و بیان جنبههای فقهی، قانونی، عملیاتی، بانکی و اقتصادی آن پرداختند و آن را از نوع ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ بازده معین دانستند که برای افراد ریسکگریز و متعارف طراحی شده است و موجب رفاه عمومی، توسعه سرمایهگذاری و رشد تولید میشود.
2. ماهیت و ارکان اوراق اجاره اجاره، عقدی است که به موجب آن، مستأجر در برابر بهایی که به موجر میپردازد برای مدت زمان معینی مالک منافع کالای اجاره داده شده میشود.
به عنوان مثال، نهاد واسط پس از انتشار و فروش اوراق اجاره، با پول حاصل از آن هواپیمای مورد نیاز شرکت هواپیمایی را میخرد و آن را به این شرکت اجاره میدهد و اجارهبها را از آن دریافت و به سرمایهگذاران پرداخت مینماید.
اوراق اجاره عادی اگر از قبل شرط نشده باشد که هواپیما در پایان دوره اجاره، توسط شرکت هواپیمایی خریداری شود، نهاد واسط به عنوان وکیل دارندگان اوراق (مالکان هواپیما) باید در پایان دوره هواپیـما را بفروشد و سهم آنان را به نسبت میزان سرمایهگذاری آنها بپردازد.
در این صورت، کدام اصلی و کدام فرعی است؟ در یک نظریه، در موردی که مالی به مدت طولانی در برابر اقساط معین واگذار میشود و در پایان به ملکیت متصرف در میآید آنچه واقع شده بیع است؛ ولی در فرضی که سبب انتقال به وجود نیامده و نیاز به تراضی دوباره یا تصمیم یکی از دو طرف دارد اجاره است (کاتوزیان، ۱۳۷۷، ص ۲۹۲).
اما شرکت امید قصد واقعی انتقال داراییهای خود را ندارد بلکه هدف او فروش اوراق با نرخ بهره معین برای تأمین مالی است.