چکیده:
یکی از حوزههای علمی جدیدی که با ذهن انسان ارتباط مستقیم دارد، حوزهی شناختی است که روزبهروز، بر تعداد پژوهشهای میانرشتهای در این حوزه افزوده میشود. حوزهی «اخلاق» و» تربیت»، به سبب ماهیت روانشناختی و ارتباط مستقیم با ذهن و پیچیدگیهای آن، از طریق مطالعات اینچنینی، قابلبررسی هستند. علوم شناختی و علوم وابسته به آن نظیر زبانشناسی شناختی، به سبب ماهیت ارتباطی، ابزار لازم جهت انجام پژوهشی که پرده از ارتباط علوم شناختی و علوم تربیتی بردارد، در اختیار پژوهشگران قرار داده است. نگارنده نیز درصدد آن است که با استفاده از این ابزار در رمزگشایی معنایی قرآن، گامی ناچیز بردارد. یکی از اصول معناشناسی شناختی، جسمیشدگی ساختار مفهومی است. به عقیدهی جانسون، تجربیات ما از جهان خارج، ساختهایی در ذهن ما پدید میآورند که ما آنها را به زبان خود انتقال میدهیم. این ساختهای مفهومی، همان طرحوارههای تصویریاند. درواقع، طرح تصویری، نوعی ساخت مفهومی است که انسان بر اساس تجربیات فیزیکی خود در جهان خارج، آنها را میسازد. این تجربیات عینی، امکان درک دیگر مفاهیم در حوزههای انتزاعیتر نظیر زبان را، به انسان میدهد. مارک جانسون این تجربهها را، در قالب سه حوزهی کلی طرحوارههای حرکتی، طرحوارههای حجمی و طرحوارههای قدرتی تقسیمبندی میکند. در پژوهش حاضر با تحلیل کلام وحی، سی مورد از طرحوارههای موضوعی تکرارشونده استخراج شد که بر اساس بسامد وقوع و اهمیت موضوع در سه طبقهی آموزههای درجه یک، آموزههای درجه دو و آموزههای درجه سه دستهبندی شدند. بر اساس یافتههای این مطالعه، بیشترین فراوانی، مربوط به گروه مفاهیم درجه یک با موضوعات وحی، معاد، نبوت، بهشت، جهنم و تبعیت (پیروی) بود.
One of the new scientific fields that is directly related to the human mind is the cognitive field that increases the number of interdisciplinary researches in this area. The field of “ethics “and “education”, due to the psychological nature and direct connection with the mind and its complexities, can be examined through such studies. Cognitive science and its related sciences, such as cognitive linguistics, have provided researchers with the means of conducting research that reveal the relationship between cognitive science and education. The researcher also intends to take a negligible step by using this tool in the semantic decoding of the Quran. One of the principles of cognitive semantics is conceptual structure. According to “Johnson”, our experiences of the outside world create constructs in our minds that we express to their own language. Human beings construct their physical experiences according to conceptual structures which help them comprehend more abstract experiences. “Mark Johnson” categorizes these schema within three categories: path schema, containment schema and force schema. This article has investigated the frequency of this tool in conveying moral concepts in the Holly Quran to the audience. For this purpose, 6236 Ayah from the Holly Quran were investigated and analyzed on the basis of frequency of image schema. The findings show that the most frequency belongs to path schema with 57.5%, then containment schema stands at the second step (total percentage of 32%). Force schema (with the percentage of 10.5%) is the less frequent one. The most frequent moral issues belong to Revelation, Prophecy, Obey and Follow, Heaven and Hell. Other issues like wisdom, Misguide and Rebellion were identified as grade two and grade three concepts according to the frequency of happening.
خلاصه ماشینی:
"بررسی کاربست طرحوارههای تصویری جانسون در قرآن کریم، با تکیه بر اشارههای تربیتی و آموزههای اخلاقی در کلام وحی چکیده یکی از حوزههای علمی جدیدی که با ذهن انسان ارتباط مستقیم دارد، حوزهی شناختی است که روزبهروز، بر تعداد پژوهشهای میانرشتهای در این حوزه افزوده میشود.
حال با توجه به مجموع 6236 آیهی مطالعهشده، در این پژوهش به دنبال پاسخ به پرسشهای ذیل هستیم: 1- آیا طرحوارههای تصویری در تبیین مفاهیم و رمزگشایی معنایی قرآن کریم، قابلیت کاربست دارند؟ 2- کدام طرحوارهها بیشترین فراوانی و بیشترین سهم را، در انتقال معنایی آموزههای تربیتی در آیات Loebner Metaphor Metonymy20 Mark Turner categorization conceptualization Encyclopedic meanings Mental Spaces Radial categories George Lakoff Leonard Talmy Ronald Langacker Charles J.
تمامی مطالعات، پژوهشها و تفسیر تلاشی است ناچیز بهمنظور درک این معجزهی تکرارناپذیر؛ بهعنوانمثال، خداوند تعالی در آیهای با عنوان «کیف تکفرون بالله و کنتم أمواتا فأحیاکم ثم یمیتکم ثم یحییکم ثم إلیه ترجعون »؛ چگونه خدا را منکرید با آنکه مردگانی بودید و شما را زنده کرد؛ باز شما را میمیراند [و] باز زنده میکند [و] آنگاه به سوی او بازگردانده میشوید (بقره، 28)، به موضوع زندگی پس از مرگ و مفهوم معاد اشاره میفرمایند؛ اما در آیهی شریفهی «یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحیی الأرض بعد موتها و کذلک تخرجون»؛ (روم، 19) زنده را از مرده بیرون میآورد و مرده را از زنده بیرون میآورد و زمین را پس از مرگش، زنده میسازد و بدین گونه [از گورها] بیرون آورده میشوید، با کاربرد طرحوارهی حجمی، این مفهومسازی انجام میشود."