چکیده:
روند افزایش جمعیت شهرنشین و تأثیر آن بر افزایش تعداد کلانشهرها یکی از بحثهای مهم علم جغرافیاست که پیآمدهای آن حاکمیت کشورها را با چالش مواجه ساخته است؛ چراکه، برنامهریزی اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و معضلات ناشی از مسایل زیستمحیطی، اجتماعی و بزهکاری برای هر حکومتی کار سادهای نیست. در کشور ایران نیز، به دنبال رشد شتابان شهرنشینی و بروز مسایل اقتصادی، اجتماعی و کالبدی کلانشهرها، چالشهای حاکمیتی نظیر بسیاری از کشورهای جهان مطرح شده است. با توجه به این موضوع، سؤال تحقیق حاضر این است که: چشمانداز کلانشهرها چگونه است و پیآمدهای آن بر حاکمیت جمهوری اسلامی ایران چیست؟ با این فرض که تعداد کلانشهرها افزایش مییابد و این فرآیند تحولاتی در زمینههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... حاکمیت ایران ایجاد میکند به بررسی تفاوت کلانشهرها و جهانشهرها پرداخته و نیز تشریح و تبیین کارکردهای کلانشهرها و جهانشهرها هدف اصلی مقاله حاضر بوده و در یافتههای تحقیق به طور کلی، کلانشهرهای ایران از دید ژئوپلیتیکی تحلیل خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
چشم انداز مدیریت کلانشهرها در حاکمیت جمهوری اسلامی ایران دکتر یوسف زینالعابدین* استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت زهرا شیرزاد کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشته جغرافیای سیاسی چکیده روند افزایش جمعیت شهرنشین و تأثیر آن بر افزایش تعداد کلانشهرها یکی از بحثهای مهم علم جغرافیاست که پیآمدهای آن حاکمیت کشورها را با چالش مواجه ساخته است؛ چراکه، برنامهریزی اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و معضلات ناشی از مسایل زیستمحیطی، اجتماعی و بزهکاری برای هر حکومتی کار سادهای نیست.
رادریگز و فیجن: رادریگز و فیجن معتقدند ارتباط میان جهانشهرها و فرآیندهای جهانیسازی چندان مورد توجه نمیباشد؛ بلکه، گرایش نظریهی جهانی بر آن است که جهانشهرها را به عنوان میخپرچی معرفی کند که سلسله مراتب کشورهای کانونی، نیمهحاشیهای و حاشیهای را به یکدیگر پیوند میزنند(Rodriguez & Feagin, 1986, 187-216) .
تفاوت کلانشهرها با جهانشهرها در مورد این که چگونه کلانشهرها و جهانشهرها به وجود آمدند و چه پیآمدهایی را بر جغرافیای سیاسی جهان گذاشتند بهتر است که روند افزایش جمعیت شهرنشین را اندکی مورد مطالعه قرار دهیم.
کلانشهرها انبوه بسیار بزرگی از انسانها هستند که هر یک در سال 1992 بیش از 10 میلیون نفر جمعیت داشتهاند(بر اساس طبقهبندی سازمان ملل شمار آنها در این سال بالغ بر 13 کلانشهر بوده است(جدول شماره 2 و نمودار شماره 2).
</رجوع شود به تصویر صفحه> <رجوع شود به تصویر صفحه> </رجوع شود به تصویر صفحه> اکنون به این تعداد افزوده شده است و پیشبینی میشود در سال2015 به 26شهر برسد که هفت شهر از میان آنها جمعیتی بیش از بیست میلیون نفر خواهند بود(جدول شماره 3 و نمودار شماره 3).