چکیده:
یکی از اقدامات مهمی که در زمینه توسعه و پیشرفت نقاط روستایی در ایران طی سالهای اخیر صورت گرفته، تهیه و اجرای طرحهای هادیروستایی میباشد. امروزه این گونه طرحها به عنوان مهمترین ابزار هدایت ساخت و ساز در روستاها درآمده است. به موازات اصلاحات کالبدی ناشی از اجرای طرح هادی در روستاها، بهرهمندی روستاییان از امکانات خدماتی بیشترمیشود. چنین تغییری وضعیت زندگی ساکنان روستایی را تحت تأثیر قرار داده و موجب علاقمندی بیشتر آنها به زندگی در روستا میگردد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات کالبدی- فیزیکی طرحهای هادی روستایی از دیدگاه ساکنان روستایی میباشد تا میزان اثر بخشی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. روش کلی پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و بخش اصلی دادهها از طریق مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه بدست آمده و با استفاده از روشهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مهمترین نتایج حاصل از این تحقیق به شرح زیر میباشد: اجرای طرح هادی روستایی از حیث ارتقاء خدمات عمومی در روستاهای مورد مطالعه مؤثر بوده است. اجرای طرح هادی روستایی ضمن رونق بخشیدن به ساخت و سازهای جدید، سبب ارتقاء شیوه ساختمان سازی، افزایش پایداری و بهبود سیمای ظاهری بناها شده است. اجرای طرح هادی روستایی سبب افزایش امیدواری و علاقه مندی روستائیان به ادامه زندگی در روستا ها شده و در نتیجه در کاهش تدریجی مهاجرتهای روستا به شهر تأثیر داشته است. علیرغم ویژگی های مثبت کالبدی و ارتقاء خدمات عمومی در روستاها، اجرای طرح های هادی روستایی از نظر اقتصادی و ایجاد اشتغال در روستاها موفقیت لازم را کسب نکرده است.
خلاصه ماشینی:
از ارزیابیهای اولیه دراین رابطه میتوان به مطالعه منصور وثوقی در اتباط با اثرات اقتصادی و اجتماعی طرحهای بهسازی در 17 روستای استان همدان اشاره کرد که از نتایج مهم آن طولانی شدن دوره اجرای طرح، نامناسب بودن فصل اجرا، خدماتی بودن بیشتر شغلهای ایجاد شده، عدم موفقیت در جلوگیری از مهاجرتها بخاطر ناتمام ماندن طرحها و رضایت نسبی ساکنان روستایی از اجرای طرح قابل ذکر هستند (وثوقی، 1367).
از آنجایی که این احتمال وجود دارد که در این ارزیابیها دیدگاه روستاییان چندان مورد توجه قرار نگرفته باشد، به همین خاطر پژوهش حاضر تلاش میکند با تمرکز بر نظر ساکنان روستایی، میزان موفقیت اثرات کالبدی اجرای طرحهای هادی را در روستاهای میاندوآب استان آذربایجان غربی از دیدگاه خود روستاییان ورد ارزیابی کند.
هر کدام از این شاخصها خود شامل چندین پارامتر به شرح زیر میباشند: - بهداشت محیط شامل: هدایت آبهای سطحی و زیباسازی محیط؛ - خدمات زیر بنایی شامل: دفع بهداشتی زباله، سیستم فاضلاب، آب لوله کشی، گاز رسانی، برق رسانی و تلفن؛ - خدمات روبنایی شامل: خدمات آموزشی، بهداشتی، تجاری، فرهنگی مذهبی، انتظامی ورزشی؛ - ساختار کالبدی شامل: ساخت مساکن جدید، گسترش فعالیتهای خدماتی، توسعه فعالیت تجاری و صنعتی؛ - شیوه ساخت و ساز مشتمل بر: استفاده از کاربرد مصالح با دوام (مثل بتن و آهن)، چند طبقه سازی، الگوی معماری مسکن و نما سازی؛ - وضعیت معابر شامل: تعریض و گشایش معابر جدید، پوشش آسفالت، احداث و پوشش پیاده روها، جدول گذاری و احداث کانیو و جوی های انتقال آب؛ - اثرات اقتصادی و اجتماعی شامل: قیمت زمین و مهاجرت به شهر؛ - رضایت کلی از وضعیت زندگی در روستا.