چکیده:
امام خمینی از فقها و اصولیون برجسته معاصر است و به عنوان بنیانگذار انقلاب
اسلامی نظرهای ایشان همواره مورد توجه و مطالعه محققان داخلی و خارجی بوده، و
تحقیق و مطالعات فراوانی در آثار و نظرات امام خمینی پیرامون آزادی اندیشه صورت
گرفته است، اما در این زمینه هیچگونه مطالعهای در دروس اصول فقه ایشان انجام نگرفته
است، در حالی که عقل از منابع استنباط احکام و مباحث اصلی علم اصول فقه است.
پرسش اصلی مقاله حاضر این است که آزادی اندیشه در دروس اصولی امام خمینی چه
جایگاه و منزلتی دارد؟ هدف مقاله اثبات وجود مبانی و اصول آزاداندیشی در حد متعالی
عقلانی در دروس اصولی امام است. برای تحقق این هدف روش تحقیق توصیفی- تحلیلی
به کار گرفته شد. نتایجی استنباطی عبارتند از: ضمن تایید آزادی اندیشه، برای درست
اندیشیدن نیز راهکارها، اصول و قواعدی ارائه می کند. اعطای اختیارات گسترده به عقل و
آن را یکی از منابع استنباط به شمار آورده و برای عقل و بنای عقلا سهم شایان توجهی
در استنباط قائل است.
خلاصه ماشینی:
جایگاه آزادی اندیشه در مکتب اصول فقه امام خمینی به عنوان مبنای آزادی سیاسی سیامک جعفرزاده 1 ، ابراهیم علیعسگری* 2 ، سیدحسن ابوصالح** 3 ، نجمه ضرابیان*** 4 تاریخ دریافت: 3/10/1396 تاریخ تأیید: 23/12/1396 چکیده امام خمینی از فقها و اصولیون برجسته معاصر است و به عنوان بنیانگذار انقلاب اسلامی نظرهای ایشان همواره مورد توجه و مطالعه محققان داخلی و خارجی بوده، و تحقیق و مطالعات فراوانی در آثار و نظرات امام خمینی پیرامون آزادی اندیشه صورت گرفته است، اما در این زمینه هیچگونه مطالعهای در دروس اصول فقه ایشان انجام نگرفته است، در حالی که عقل از منابع استنباط احکام و مباحث اصلی علم اصول فقه است.
گفتنی است تحقیق و مطالعات فراوانی در نظرات امام خمینی پیرامون آزادی اندیشه انجام گرفته، اما در این زمینههیچگونه مطالعهای در دروس اصول فقه ایشان انجام نگرفته در حالی که عقل از منابع استنباط احکام و مباحث اصلی علم اصول فقه است.
بنابراین، طریقیت و کاشفیت قطع دلالت بر همین مبنا دارد که اندیشه باید آزاد باشد و برای آن باید حاکمیت و استقلال قائل بود که از صفات ذاتی اندیشه است که در دروس اصول فقه امام از آن با عنوان حجیت ذاتی قطع بحث شده است.
بنابراین، امام راحل در اصول فقه تا حدی برای عقل حاکمیت و آزادی و قائلاند که عقل میتواند برای تشخیص تکلیف خود قواعدی مانند قبح عقاب بلا بیان بنا کرده که براي قواعد دیگر نيز حجت است.