چکیده:
هدف: هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی نقش اسلامی سازی علوم (با تاکید بر منابع معرفت شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی است. بر این اساس، چهار پرسش پژوهشی پیرامون منابع معرفت شناختی اسلامی سازی علوم، نقش اسلامی سازی علوم (با تاکید بر منابع معرفت شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی، موانع و چالشهای اسلامی سازی علوم و ارائه راهکارها و پیشنهادها، مطرح و بررسی شده است.
روش: روش انجام پژوهش، توصیفی و تحلیلی بوده است.
یافته ها: یافته ها مبین آن است که بین اسلامی سازی علوم و تحقق تربیت اسلامی در چهار زمینه مورد بررسی، ارتباط وجود دارد. وحی، عقل، نقل و مشاهده حسی، به عنوان منابع معرفت شناختی در اسلامی سازی علوم مطرح می شوند. از آنجا که تجربه در اسلام فقط پیرامون یافته هایش می تواند اظهار نظر کند و فراتر از آن در تیررس توانمندی اش نیست، لذا با تجربه مد نظر اثبات گرایی، متفاوت است. عقل نیز در عین اینکه منبعی مستقل به شمار می رود، به محدودیت خود واقف بوده، برای تایید و شکوفایی اش از وحی بهره می برد. اسلامی سازی علوم از طریق شکوفا کردن عقل و با فراهم کردن زمینه عبودیت و منتهای مقصد انسان؛ یعنی هدایت، در تحقق تربیت اسلامی نقش ایفا می کند.
نتیجه گیری: ترسیم چنین الگویی باعث پرهیز نگاه افراط گرایانه و تفریط گونه به علم شده، موجب نگرشی عالمانه و محققانه به آن می شود. این نگاه اعتدال مندانه، علم را از حصار تنگ کلیسای قرون وسطایی و به اصطلاح مترقیانه پوزیتیویستی و فرا اثبات گرایانه بیرون آورده، آن را در جایگاه حقیقی خود که همان مراتبی بودن است، قرار می دهد. با احاطه بر دستاوردهای علمی و استفاده از آنها و اجتهاد پویا در منابع غنی اسلامی می توان بر چالشهای اسلامی سازی علوم فائق آمد.
Objectives: The basic aim of the present survey is to Study the role of islamicization of knowledge in Islamic training (based on epistemology resources).Four research questions are put forward in this paper: the epistemological resources of knowledge islamicization، the role of islamicization of knowledge in Islamic training (based on epistemological resources)، problems and challenges in islamicization of knowledge، strategies and suggestions.
Method: The method of the research in descriptive and analysis.
Results: The results of the study indicate a relationship between islamicization of knowledge and Islamic training based on four factors of divine revelation، reason، tradition and experience as epistemological resources in knowledge islamicization. Since experience only reveals the facts around its own findings and no more; therefore differs from positivism. Reason and intellectual faculty is an absolute resource; but it also faces limitations and needs to refer to divine revelation to be conformed and flourished. Flourish of mind and servitude، which concludes in divine guidance in Islamic training، is drawn from knowledge islamicization.
Conclusion: The author of the article concludes that the model defined in this paper is against the extremists and negligence in scientific field and develops a scientific and research based outlook. The mentioned moderate scientific approach is far from the middle Ages parochialism view and modern positivism and is in relevance with the real state of the science using Islamic rich recourses such as dynamic individual reasoning in order to Conquest The challenges of islamicization of knowledge.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، چهار پرسش پژوهشی پیرامون منابع معرفتشناختی اسلامیسازی علوم، نقش اسلامیسازی علوم (با تأکید بر منابع معرفتشناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی، موانع و چالشهای اسلامیسازی علوم و ارائة راهکارها و پیشنهادها، مطرح و بررسی شده است.
(همان) پژوهشهای ذکر شده در این قسمت، از اینکه به موضوع مهم و حساسی چون اسلامیسازی علوم و نیز تربیت اسلامی توجه کرده و ضرورت آن را بیان داشتهاند، حائز اهمیت و ارزشمندند، اما در صورتی که نقش اسلامیسازی علوم در تحقق تربیت اسلامی مورد بررسی قرار میگرفت، میتوانست در استفاده از اسلامی کردن علوم در تحقق تربیت اسلامی مفید باشد.
بنابر این، مسئلة اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش اسلامیسازی علوم (با تأکید بر منابع معرفتشناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی است.
بیشک اندیشهورزی به عنوان یکی از مبانی اساسی تربیت اسلامی، از ارکان مهم حیات طیبه به شمار میرود، که با اسلامیسازی علوم و تولید علمی که در آن جایگاه حقیقی وحی و همچنین سایر منابع معرفتشناختی لحاظ شده باشد، نقش تعیینکنندهای را تحقق تربیت اسلامی عهدهدار خواهد شد.
حاکمیت جریان اثباتگرایی در علم که آگوست کنت از بانیان آن به شمار میرفت، موجب تفکیک ارزشها از علم، آزادسازی نظریۀ اجتماعی از قید خداشناسی و متافیزیک، رد هر گونه منبع خارجی برای حقیقت و اعتقاد به وحدت روششناختی علوم تجربی و انسانی در مجامع علمی شده بود و سلطة این رویکرد در محافل دانشگاهی کشورهای اسلامی، یکی از عوامل مؤثر و مهم در طرح بحث اسلامیسازی علوم است.