چکیده:
در قرن دهم هجری،میان شعر دوره تیموری و سبک هندی، سبکی حدّ واسط و نوین در غزل فارسی پدید آمدکه سبک وقوع نامیده شده، شعر این سبک، حالات عشق عاشق و معشوق را بطور واقعی بیان مینمود وجزئیات عشق زمینی را به زبانی ساده، بازتاب میداد.میلی مشهدی، شاعر قرن دهم هجری است.پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا میلی مشهدی در غزلهایش، وقوعی سراست و آیا نشانه ها و ویژگیهای سبک وقوع را در اشعارش میتوان مشاهده نمود؟پاسخ این پرسش را در این پژوهش مییابیم، زیرا همه ویژگیها و نشانه های سبک وقوع، بطور برجسته و فراوان در غزلهای میلی، نمایان است. از جمله:سادگی زبان شاعر، زمینی بودن عشق، بیان جزئیات در روابط عاشقانه،کمبود آرایه های ادبی و تصاویر شاعرانه،فراوانی مضمونها و درونمایه های متناسب با عشق زمینی و...سبک وقوعی میلی مشهدی را به اثبات میرساند.
خلاصه ماشینی:
نمونه های این ترکیبـات در شـعر میلی چنین است : o به روی کسی آوردن : بــه مــردم اگــر شــکوه ای کــردم از تــو میــاور بــه رویــم کــه آزرده بــودم (١١٦) o رفته رفته : طفلا سـت و شـرم او را مـانع ز آشـنایی ترسم که رفته رفتـه ،ناآشـنا برآیـد(١٠٦) o برسر حرف کسی آمدن : ز مــن نشــنید میلــی وزپــیش رفــت بـه آخـر بـر سـر حـرف مـن آمـد (١٦٠) o گرفتن زبان کسی از اضطراب : آزار بین که صد گله کردم بـه پـیش یـار با آنکه زاضطراب ، زبـانم گرفتـه بـود(٧٥) o سر به هوا : میرود بی سر و پا ، سـر بـه هـوا ، نـاپروا باز شوریده دل ، آشـفته دمـاغی دارد(٩٠) گزینش ردیف مناسب با درونمایه ها و جزئیات عشق در مکتب وقوع از منع غیر،دوش که خندان گذشت و رفت امروز با تبسم پنهان گذشت و رفـت (٥٣) شرمنده ام که روی ولی چون نمودورفـت صدسرزنش ز ناکسی من ،شنود ورفت (٥٥) باز، تیرمژه بر جـان بـلا کـش زد و رفـت همچو برق آمد و در خرمنم آتـش زدو رفـت (٦٠) شــب ، مــژدة وصــال شــنیدم ،نیامــدی بســیار انتظــار کشــیدم ، نیامــدی (١٥١) بس که از ما بهر غیر ای بی وفارنجیده ای پیش ماشرمنده ای ،از غیرتارنجیده ای (١٤٨) دل بــه تــو بســتم و تــرک جفــانــدهی جان بـه تـو دادم و داد مـرا نـدهی (١٥١) گزینش ردیفهای محاوره ای ،متناسب با درونمایه های شعری من بی گناه و یار بـه کـین میکشـد مـرا این میکشد مرا،که چنین میکشد مـرا(٤٠) ای از کرشمه ، رخنـه گـر جـان مـن بیـا آشوب دیـن و آفـت ایمـان مـن بیـا .
(٥٨) آتش به دل افروختن مـن شـده نزدیـک وزپهلوی دل ،سوختن من شده نزدیک (١١٦) سطح ادبی خالی بودن از صنایع لفظی و معنوی یکی از ویژگیهای غزل میلی ، همچون دیگر شاعران سـبک وقـوع آن اسـت کـه شـعرش از آرایه های لفظی و معنوی ،کم بهره گرفته ،بطوریکه ابیات دارای چنـد صـنعت ادبـی را بـه سختی میتوان یافت .