چکیده:
ادبیات به دلیل ماهیت و حوزه گستردهاش با دیگر رشتههای علوم انسانی از جمله روانشناسی تناسب موضوعی دارد و قابلیت انجام پژوهشهای بینرشتهای را داراست. شاهنامه از آثار مهم ادبیات فارسی است که آفریدگارش، فردوسی در توصیف شخصیتهای کلیدی آن به گونهای تصویرپردازی کرده که با تحلیلهای روانشناسی میتوان به لایههای پنهان روانی و شخصیتی ایشان دست یافت. این امر حاکی از نگاه دقیق شاعر به سرشت و روان آدمی و توصیف موشکافانه حالات نفسانی شخصیتهاست. از جمله این شخصیتها میتوان به گرسیوز اشاره کرد که فردوسی به ارائه نشانهها، توصیف رفتار و علل انگیزشی وی میپردازد. با بررسی این توصیفها و نشانهها و مقایسه آنها، میتوان نتیجه گرفت اختلال روانی گرسیوز منجر به قتل سیاوش میشود. در میان شخصیتهای داستان سیاوش، گرسیوز ضد قهرمان است که در این مقاله علّت روانشناسانه رفتار وی در «عقده حقارت» فرض شده است. بنابر گزارش فردوسی میتوان علل پیدایش اختلال روانی را در گرسیوز نسبت به سیاوش در این موارد دانست: حسادت گرسیوز از فرّ و دستگاه سیاوش و حسادت به پیروزی سیاوش در کشیدن «کمان کی». همچنین برخی از ویژگیهای رفتاری در گرسیوز هست که منجر به کشتن سیاوش میشود: خشم، نفرت، رشک و حسادت، هراس و... .
خلاصه ماشینی:
توانائیهای فردوسی در شخصیت پردازی یکی از ویژگیهای سبکی مطالعه موردی : تحلیل شخصیت گرسیوز (ص ٢٢٥-٢٠٨) معصومه محمدنژاد١(نویسنده مسئول )، علی محمد پشت دار٢، مرتضی حاجی مزدارانی ، 3 4 علی اصغر کاکو جویباری تاریخ دریافت مقاله : ١٣٩٤/٠١/٠٩ تاریخ پذیرش قطعی مقاله :١٣٩٥/٠٥/٢٥ چکیده ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده اش با دیگر رشته های علوم انسانی از جمله روان شناسی تناسب موضوعی دارد و قابلیت انجام پژوهشهای بین رشته ای را داراست .
شاهنامه از آثار مهم ادبیات فارسی است که آفریدگارش ، فردوسی در توصیف شخصیتهای کلیدی آن به گونه ای تصویر- پردازی کرده که با تحلیلهای روان شناسی میتوان به لایه های پنهان روانی و شخصیتی ایشان دست یافت .
گرسیوز بر اثر غلبه دیو حسادت کمر به قتل سیاوش میبندد و فردوسی آن چنان هنرمندانه و دقیق به توصیف و تبیین علت انگیزشی این قتل میپردازد که با بررسی کلیۀ این توصیفها و نشانه ها و مقایسۀ آن با بیماریهای روانی شناخته شدة روان شناسی میتوان نتیجه گرفت گرسیوز به اختلال روانی عقدة حقارت ٢دچار بوده است .
»( سوگ سیاوش ، مسکوب : ص ١٢٤) د) عقدة حقارت بحث مربوط به احساس حقارت از نظریه های مهم آدلر و روان شناسی فردی است ، «که مانند رشته نخ رنگینی در تمام حالات اختلال روانی کشیده شده است .
بر اساس گزارش و توصیف فردوسی زمینه های پیدایش احساس گرسیوز در برابر سیاوش را، میتوان در علل زیر جستجو کرد: ١) تنفـر و انتقام جویی یکی از ویژگیهای بارز در شخصیت گرسیوز و نوع رفتار وی تنفر است .