چکیده:
هدف اصلی از این مقاله، آن است که بتوان، برداشتی معیّن و هدفمند از مفهوم«داد» و کاربردهای آن در شاهنامه فردوسی را یافت؛ لذا، برآن شدم که با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوایی و بررسی این موارد و تامّل درلایه های درونی و برونی شاهنامه بخش اساطیری و پهلوانی دیدگاه فردوسی را در عین رازمندی آن بازشناسم؛ سرانجام، دریافتم که وی، داد را، زیبا و شایسته ستودن دانسته، به گونه ای که بخشی عظیم از این اثر گرانمایه، به دادگری و برآیند آن در اندیشه ایرانیان، اختصاص یافته است که این نمودها، در داستانهای رزمی و بزمی، حماسی و عاشقانه محسوس و مشهود است. او هرگز ایرانی را، متعدّی به حقوق دیگران ندانسته است و این را می باید، متاثّر از داشتن اندیشه دادگری دانست؛ به همین علّتهاست که او، داد را ستوده، با بیداد در ستیز بوده است. و این، نه رویایی و تخیّلی که آرمانی و تعبّدی است؛ یحتمل، همین ویژگی، شاهنامهی او را، از سایر منظومه های حماسی، متمایز ساخته است؛ این است که فردوسی، یزدان را، خداوند داد و شاهنامه را، نامه ی داد میانگارد.
خلاصه ماشینی:
دادستایی و بسآمدی سامانمند آن ، در دورة اساطیری و پهلوانی شاهنامۀ فردوسی (ص ٢٨٠-٢٦٣) احمد امینی ١، دکترکامران پاشایی فخری ٢(نویسنده مسئول )، دکترخلیل حدیدی 3 تاریخ دریافت مقاله : ١٣٩٤/٠٨/١٤ تاریخ پذیرش قطعی مقاله :١٣٩٥/٠٦/٢٥ چکیده هدف اصلی از این مقاله ، آن است که بتوان ، برداشتی معین و هدفمند از مفهوم «داد» و کاربردهای آن در شاهنامه ی فردوسی را یافت ؛ لذا، برآن شدم که با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوایی و بررسی این موارد و تأمل درلایه های درونی و برونی شاهنامه ـ بخش اساطیری و پهلوانی ـ دیدگاه فردوسی را ـ در عین رازمندی آن ـ بازشناسم ؛ سرانجام ، دریافتم که وی، داد را، زیبا و شایسته ی ستودن دانسته ، به گونه ای که بخشی عظیم از این اثر گران مایه ، به دادگری و برآیند آن در اندیشه ی ایرانیان ، اختصاص یافته است که این نمودها، در داستان های رزمی و بزمی، حماسی و عاشقانه محسوس و مشهود است .
داد، شاهنامه ، ایرانی، داستان ها، فرمانروایی ١ـ مقدمه مراد از این ترکیب ، دوست داشتن عدالت ، زیبایی، قانون و رعایت حقوق دیگران است که در عالم معنویات هم ، هر چیز زیبا ستودنی است ، بنابراین ستودن داد نیز امری نیکو و پسندیده است که زشتیها و پلیدیها را، میزداید، بدین علت ، فردوسی در شاهنامه ، برآن است تا این را نهادینه کند؛ لذا، گرایش به داد و ستایش از آن ، بخشی عظیم از داستان های این اثر سترگ را فرا گرفته است و فرزانه ی توس ، داد را گران مایه میشمارد، اگرچه ادراک کامل مضامین این اثر، دشوار و دیریاب است ، میتوان با ژرف نگری در ساختار کلام و زنجیره ی گفتار، خاصه با ملاحظه ی پیوندهای سامان یافته ی واژگان در همنشینی آن ها، به این مهم پی برد و این اثر گران سنگ را باز شناخت .