چکیده:
از اوایل دهه هفتاد با تغییر قوانین و معیارهای شناخت شهر و روستا در تقسیمات کشوری، تبدیل روستاها به شهر و شکل گیری مراکز شهری کوچک در مناطق روستایی که از دهه 1970 در سایر کشورها به عنوان یک اقدام برای توسعه مناطق روستایی شروع شده بود نمود بیشتری یافت. حال با عنایت به این موضوع و کارکردهای شهرهای کوچک این سوال مطرح است که پیامدهای این اقدام بر جمعیت این مناطق و خانوارهای ساکن در آن جیست؟ لذا این تحقیق با هدف بررسی روند جمعیت و نظرات ساکنان روستاهای ارتقا یافته به شهر و نقاط پیرامون آن، از تبدیل روستاها به شهر انجام شده است. روش تحقیق اسنادی و پیمایشی و جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر اژیه و روستاهای حوزه نفوذ آن در استان اصفهان است که در سال 1375 از تبدیل روستای اژیه شکل گرفته است. حجم نمونه 190 خانوار ساکن در شهر اژیه و روستاهای حوزه نفوذ آن بوده که به صورت تصادفی و روش نمونه گیری سهمیه ای از شهر اژیه و روستاهای پیرامون انتخاب شده اند. براساس نتایج تحقیق، 5/73 درصد از پاسخگویان از این اقدام (تبدیل روستا به شهر) ابراز رضایت نموده و میزان رضایت از محل سکونت در 2/52 درصد خانوارهای ساکن در شهر اژیه، نسبت به قبل از شهر شدن بیشتر شده است. تعداد زیادی از ساکنان شهر به بهبود شرایط زندگی در آینده امیدوار شده و کمترین امیدواری در روستاهای حوزه نفوذ غیرمستقیم شهر وجود دارد. در خصوص ارائه خدمات به ساکنان در شهر نسبت به قبل از شهر شدن بهبود به چشم می خورد. ولی در خصوص محل تامین انواع نیازها قبل و بعد از این اقدام، تفاوت چندانی ایجاد نشده است. بنابراین تبدیل نقاط روستایی به شهر، با افزایش میزان رضایت از محل سکونت، افزایش امیدواری به بهبود شرایط زندگی در آینده و افزایش ارائه خدمات به ساکنان، باعث تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت می شود. لذا این کار می تواند اقدامی مناسب در خصوص تثبیت جمعیت در این مناطق برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر در شهرهای بزرگ تر باشد. بدین جهت لازم است دولت با سرمایه گذاری در زیرساخت های این شهرها به تقویت بنیه اقتصادی آنها بپردازد و مشوق های مناسب را برای مشارکت مردم و سرمایه گذاری بخش خصوصی در فعالیت های تولیدی و خدماتی آنها فراهم نماید.
خلاصه ماشینی:
جدول ١ : تعداد خانوار و جمعیت شهر اژیه و حوزه نفوذ آن از سال ١٣٤٥ تا ١٣٨٥ (رجوع شود به تصویر صفحه) نظرسنجی از خانوارهای شهر اژیه در خصوص رضایت از محل زندگی نشان می دهد که ٦٣/٤ درصد خانوارها به علت افزایش فعالیت های عمرانی ، دسترسی به خدمات بیشتر از جمله گاز لوله کشی ، بیمارستان و رسیدگی بهتر به وضعیت محل توسط مسئولان دولتی (شهردار) از محل سکونت خود راضی و ٣٦/٦ درصد به علت محدودیت های ایجاد شده به خصوص در زمینه فعالیت های دامداری و یا تغییر کاربری اراضی خود چندان راضی نیستند.
(جدول شماره ٥) جدول ٥ : توزیع درصدی میزان امیدواری خانوارها به بهبود شرایط زندگی در آینده (رجوع شود به تصویر صفحه) بررسی های انجام شده درخصوص تأثیر ارتقا روستای اژیه به شهر برانگیزه ماندن افراد در منطقه نیز نشان می دهد اینکار برای ٣٣/٤ درصد از پاسخگویان به مقدار زیاد تا خیلی زیاد، برای ٢٠/٨ درصد به میزان متوسط و برای ٤٦/٨ درصد به میزان کم تا خیلی کم باعث افزایش انگیزه ماندن در محل شده است .
در حال حاضر حدود ٦٤ درصد خانوارها از محل سکونت خود متوسط تا خیلی زیاد راضی هستند، ٧٣/٥ درصد از تبدیل روسـتای اژیـه بـه شـهر ابـراز رضایت نموده و میزان رضایت از محل سکونت برای ٥٢/٢ درصد خانوارهای ساکن در شـهر اژیه نسبت به قبل از اینکه این روستا شهر شود بیشتر شده است .