چکیده:
شهر فرودگاهی مکانی است که با هدف تبدیل شدن به یک قطب ترابری و کانون کسب و کار طراحی می شود و هر دو وجه جابه جایی مسافر و حمل بار را همراه با ویژگی های شهری دربرگرفته و با برخورداری از انواع کاربری های تولیدی و خدماتی، تعامل و مشارکت سازنده ای را با مادرشهر خود برقرار می سازد. شهرهای فرودگاهی به عنوان یک پدیده نوین بسته به مقیاس و مکان قرارگیری می توانند در برگیرنده منفرد یا توامان الگوهای فضایی گردشگری شهری، گردشگری روستایی، گردشگری عشایری و طبیعت گردی باشند.
شهر فرودگاهی امام خمینی که با وسعت قابل ملاحظه ای در جنوب مادرشهر تهران قرار گرفته، از منابع و جاذبه های گردشگری فراوان و متنوعی برخوردار است؛ با توجه به توان بالقوه این محدوده برای تکوین یک مقصد گردشگری جدید و همچنین ضرورت استقرار کاربری ها و فعالیت ها با مقصود بیشینه بازدهی و بهره گیری از مزایا و توان های محیطی، مطلوب است قابلیت اراضی شهر فرودگاهی جهت استقرار عملکردهای مرسوم در شهرهای فرودگاهی و متعاقب آن تکوین فعالیت-های گردشگری مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور 19 معیار که در 5 رده اصلی قابل طبقه بندی می-باشد، مورد ارزیابی قرارگرفته است. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (A.H.P) استفاده شده و نتایج مربوط به هر عملکرد جهت مکانی نمودن در محیط نرم افزار ARC GIS وارد گردید. با توجه به مولفه های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. یافته ها نشان می دهد در بخش مرکزی شهر فرودگاهی، با توجه به قابلیت اراضی جهت عملکردهای تجاری و خدمات عمومی، تکوین گردشگری تجاری و خرید میسر خواهد بود؛ این در حالی است که در راستای میانی محدوده انتظار بر این است علاوه بر گردشگری فرهنگی، گردشگری روستایی نیز شکل بگیرد. همچنین در اراضی جنوبی شهر فرودگاهی که دارای قابلیت عملکرد تفریحی ـ ورزشی هستند، رواج طبیعت گردی و اکوتوریسم دور از ذهن نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
(رجوع شود به تصویر صفحه) جمع بندی و نتیجه گیری با نگرش به اینکه هر یک از الگوهای فضایی گردشگری به نسبت محصول گردشگری که عرضه می کنند، دارای تفاوت و تشابه هستند و همچنین شناخت الگوهای مزبور بستر مناسبی را برای برنامه ریزی و توسعه گردشگری فراهم می کند، از این رو در شهرهای فرودگاهی وسیع همچون شهر فرودگاهی امامخمینی نیز به سبب پراکندگی مقاصد عمده سفر و ایجاب مدنظر قراردادن ضرورتهای محیطی ، شایسته است قابلیت اراضی به منظور تکوین توسعه پایدار گردشگری مورد واکاوی قرار گیرد.
بررسی ها نشان می دهد از آنجا که بخش مرکزی شهر فرودگاهی امامخمینی به واسطه پایانه های مسافری، رخنمون اراضی مسطح و هموار و برخورداری از دسترسی مطلوب (وجود خط مترو و آزادراه) با حضور جمعیت انبوهی از گردشگران روبرو است ، اراضی مزبور دارای قابلیت عملکردهای تجاری و خدمات عمومی هستند، از این رو، در این اراضی تکوین گردشگری تجاری و خرید میسر خواهد بود؛ این در حالی است که در راستای میانی محدوده با توجه به وجود آثار تاریخی ـ باستانی و حرایم ناشی از آنها و همچنین سابقه سکونت و زراعت ، قابلیت عملکرد فرهنگی امکانپذیر است ، به همین سبب انتظار بر این است ، علاوه بر گردشگری میراث(فرهنگی – تاریخی )، گردشگری روستایی و کشاورزی نیز در این محدوده شکل بگیرد.