چکیده:
اراضی درون شهر، عرصه های توسعه شهراند و توسعه درونی، فرایند بهینه سازی استفاده از اراضی درونی است. برنامه ریزی و مدیریت رشد از طریق سیاست توسعه درون افزا، در مقایسه با سایر سیاست های رشد در بیرون و پیرامون، با چارچوب پایداری سازگارتر و به اهداف پایداری نزدیک تر است.
این مقاله کوشیده است با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از داده های اسنادی، ظرفیت ها و ضرورت های توسعه درونی کلانشهر تهران را مطالعه نماید. یافته ها، تهران را شهری ظرفیت دار و در نتیجه مستعد برای مدیریت رشد و بازآرایی فضایی از طریق توسعه درون افزا می داند. بیش از 18 هزار هکتار اراضی با قابلیت توسعه درونی در 30 درصد مساحت شهر و 52 درصد عرصه ها و فضاهای خالی بزرگ با اهداف توسعه ای و قابلیت دستیابی بالا، به علاوه، الگوی توزیع با آهنگ افزایشی از شرق به غرب و شمال به جنوب، نه تنها مدیریت رشد کالبدی، بلکه، بازآرایی فضایی برای تعدیل نابرابری ها میان مناطق و پهنه های شهر را با توسل به سیاست توسعه درونی و ظرفیت های موضعی و موضوعی آن امکان پذیر می سازد. توسعه مجدد در پهنه های شمال، شرق و جنوب، توسعه جدید در پهنه غربی و تجدید حیات در پهنه مرکزی، چارچوب کلی الگوی فضایی راهبرد توسعه درونی بر مبنای “ظرفیت موجود” در تهران است. واضح است، بهره گیری از فرصت آمایشی توسعه درونی به منظور تعدیل نابرابری های فضایی، مستلزم نهاد مدیریت شهری غیررانتی است که به رانت فضایی ناشی از فعالیت های ساختمانی در شهر وابستگی چندانی نداشته و یا اساسا به آن بی نیاز باشد.
خلاصه ماشینی:
هدف اصلی این مقاله ، شناخت ضرورت ها، نقد و ارزیابی ظرفیت های توسعه درونی و در نتیجه بازشناسی اهمیت اراضی و عرصه های توسعه درون شهر در پاسخ به نیازهای شهری ، بازآرایی فضایی و مدیریت رشد شهرها است .
پیش فرض مقاله این است که سیاست توسعه درونی ، دارای ویژگی های لازم برای مدیریت رشد، بازآرایی و آمایش فضایی تهران ، نه تنها بر پایه مباحث و ملاحظات کلان ، یعنی پایداری (شهر پایدار)، محیط زیست ، شبکه شهرهای جهانی و نیازهای جهانی شدن است ، بلکه ، با اهداف و چشم انداز توسعه بلندمدت و راهبردهای توسعه سند اصلی طرج جامع ساختاری ـ راهبردی شهر تهران (مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ، ١:١٣٩١-٣) و همین طور ویژگی ها و ظرفیت های کالبدی شهر، همسویی و انطباق دارد.
ارزیابی ظرفیت قابل تحمل محیط شهر برای توسعه درونی ، ارزیابی ظرفیت های قابل دستیابی توسعه درونی ، نقش ظرفیت های میان افزا در تعدیل نابرابری پهنه های شهری ، مکانیابی جدید و مجدد برای انتقال و استقرار پادگانها، زندان ، فرودگاه و پایانه های مسافربری ، فضاها و کارکردهای جایگزین عرصه های توسعه درونی ، اولویت بندی موضوعی و موضعی توسعه درونی در مقیاس پاره شهر، کارآمدی سیاست و راهبردهای توسعه درونی در ساخت و بازساخت فضای شهری ، سازوکارهای قانونی و سازمانی توسعه و استفاده مجدد اراضی قهوه ای ، مناسب سازی ، بهبود و اصلاح طرح های شهری براساس توسعه درون افزا، ظرفیت سنجی اجتماعی و اقتصادی توسعه درون افزای شهری ، رابطه رانت فضایی و مدیریت رانتی فضا با توسعه درونی ، راهبردهای همسویی و مشارکت بین بخشی در توسعه درونی و اولویت یابی اراضی و قطعات مستعد توسعه درونی .
,(2012), urban infill and brownfields redevelopment program, American planning association, sustainable cities institute; 31.