چکیده:
تودة کوهستانی الوند با جهت شمال غربی- جنوب شرقی در همدان واقع شده است و جبهة
شمالی این توده تحت تاثیر مورفولوژی، تکتونیک و عوامل مختلف فرساینده به شدت ناپایدار
شده است. از طریق برآورد میزان فرسایش و یا بررسی عوامل موثر در ساختارهای ژئومورفیک،
میتوان میزان ناپایداری دامنه های آن را ارزیابی کرد. برای انجام این بررسی از داده های می
ژئومورفولوژی استفاده شده است. به منظور ارزیابی مورفولوژی پرتگاهها و تحول پسروی جبهة
شمالی تودة کوهستانی الوند، ابتدا منطقة مورد مطالعه به 12 زیرحوضه تقسیم و شاخصهای
مورفومتریک از قبیل میلیافتگی، عقبنشینی موازی، جانشینی، گردشدگی، شکل سینوسی جبهة
کوهستان، تسطیح شدگی، گرادیان رودخانه، شاخص نسبت پهنای دره به عمق، شاخص مخروط
افکنه ها و شاخص تقارن توپوگرافی در خصوص هر یک از زیر حوضهها محاسبه گردید. نتایج
نشان داد که شاخصه ای محاسباتی، بیانگر شدت فعالیت مورفودینامیک و فرسایش در
زیرحوضههای مختلف منطقه و ناپایداری این توده است. به علاوه وجود شیبهای فراوان از نوع
W.L.S نه تنها موجب تحول دامنهها گشته، بلکه منجر به تشدید فرایندهای دامنهای از قبیل
جانشینی، گردشدگی، میلیافتگی و عقبنشینی موازی شده است که با تغییر مورفولوژی دامنه و
فرایند جانشینی شروع و با گذشت زمان به گردشدگی خاتمه مییابد. از دیگر شاخصهای
مورفودینامیک فعال منطقه میتوان به وجود تپههای مسدودکننده، سطوح مثلثی شکل و شکل
سینوسی جبهة شمالی کوهستان الوند اشاره کرد که به شکل خطی یا منحنی خطی بر روی
نقشههای توپوگرافی قابل تشخیص است. مقایسة ارقام شاخصهای محاسباتی، بیانگر تحول و
پسروی منطقه بر اثر فاصلهبندی حوضههای زهکشی مجاور، در گذشت زمان و پهنای محدودة
کوهستان الوند است. به نظر میرسد که جبهه شمالی الوند بیشتر تحت تاثیر سیستم فرسایشی
پریگلاسیر در حال تحول و پسروی است.