چکیده:
محور مدیریت در اسلام، انسان است و هدف اساسی، رشد و تعالی ارزش های معنوی اوست. از طرفی خصایص و ویژگی های مدیران در اسلام متفاوت از سایر مکاتب است. از میان تمامی جوامع، کتاب ارزشمند نهج البلاغه است که توانسته شرایط و ویژگی های مدیران موفق از دیدگاه اسلام را تببین نموده و به شیوه ها و الگوهای کارآمد مدیریت در عرصه های گوناگون آن از قبیل برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، نظارت و کنترل، ارزیابی عملکرد، گزینش و تربیت نیروی انسانی و... اشاره نموده و به ارائه الگوهای رفتاری شایسته برای مدیران و کارگزاران پرداخته است. به دلیل کثرت این ویژگی ها، برخی از این صفات از جمله قاطعیت، صلاحیت، مشورت در امور، تجربه، آینده نگری، و علم و دانش مورد بررسی قرار می گیرد. بحث مداوم درباره صفات و ویژگی های اسلامی در محیط کار سبب افزایش بهره وری و کارایی فردی و سازمانی مــی شود. از این رو، همانطور که قـدرت عـقـلانـی بـرای مـدیـران ضروری است، صفات انـسـانـی و اسلامی نـیـز شرط موفقیت اسـت و مـدیـران باید بیش از دیگران بر رعایت این ویژگی ها تاکید داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
از این رو، در این مقاله سعی شده است برخی ویژگی های مدیران جامعه اسلامی از نظر حضرت علی(ع) که از کتاب نهج البلاغه استخراج شده است ارائه گردد.
به دلیل کثرت این ویژگی ها، برخی از این ویژگی ها از جمله قاطعیت، صلاحیت و شایستگی، مشورت در امور، تجربه، آینده نگری و علم و دانش مورد بررسی قرار می گیرد: 1- قاطعیت یکی از ویژگی های ضروری در مدیران، قاطعیت است.
قاطعیت و پرهیز از شک و تردید از ویژگی های اصلی موفقیت مدیر است، به گونه ای که امام علی (ع) در حکمت 274 افراد را از شک و تردید بی مورد نهی کرده، می فرماید: «علم خود را به جهل و یقین خویش را به شک تبدیل نکنید، پس هر گاه دانستید عمل کنید و زمانی که یقین کردید، اقدام نمایید».
واضح است که مشورت فواید زیادی برای مدیر اسلامی دارد، از جمله اینکه مشورت باعث تصمیم گیری های مطلوب تر و ارزشمندتر ی در امور سازمان می شود.
همچنین آن حضرت در انتخاب افراد برای پستهای بالاتر عامل تجربه و سابقه را بسیار مهم می داند و این ویژگی را در گزینش مدیران دقیقا مورد توجه قرار می دهد تا آنجا که در حکمت 86 می فرماید: «رای الشیخ احب الی من جلد الغلام و روی من مشهد الغلام» یعنی «اندیشه پیر در نزد من از تلاش جوان خوشایندتر است».