چکیده:
سازمان چیست؟ عناصر و مولفه¬های یک سازمان کدام است؟ و چگونه یک سازمان تشکیل شده، رشد می¬کند، تداوم می¬یابد و احیانا از بین می¬رود؟ چه عواملی، علل اصلی تحقق عینی سازمان است؟ و ماهیت اصلی یک سازمان را چه عناصری تشکیل می¬دهد؟ مقاله پیش رو این پرسش¬ها را مورد کنکاش و بررسی قرار داده است. در این نوشتار، تعریف¬های مختلف سازمان مطرح شده و با روش مقایسه، به¬صورت اجمالی مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله تعریف جامع و تازه¬ای از سازمان ارایه کرده، سازمان را به¬ مثابه ارگانیسم زنده¬ای تصویر کرده و با بهره¬گیری از روش تحلیل منطقی در کلیات خمس، جنس، فصل و اعراض سازمان را برشمرده است. عناصر عینیت¬ بخش سازمان از قبیل سازماندهی، شخصیت سازمان، نظم و ساختار سازمان نیز در بخش پایانی مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
این مقاله حاوی سه بخش اصلی است؛ در آغاز معناکاوی سازمان در قرآن کریم صورت گرفته و مفهوم سازمان بر اساس مفهوم «امر جامع» در قرآن کریم مشابهسازی شده، امر جامع بهعنوان مفهوم مشابه با سازمان استخراج شده و معنای لغوی، تفسیری و فقهی آن مورد بحث و کنکاش قرار گرفته است.
»القاموس الفقهی، ص 66 ;ب: معناشناسی تفسیری «امر جامع»/; مفسران نیز با تفاوتهایی، معانی لغوی قرآنی را مطرح کرده اند؛ ابعاد مختلف امر جامع در کلمات مفسران یافته میشود؛ عناصری مانند مشورت و برنامهریزی، نظم و هماهنگی و هدف مشترک از سخنان مفسران قابل استنباط و استنتاج است.
هر آنچه به همکاری و همفکری نیاز دارد؛ امین الاسلام طبرسی عنصر همفکری و همکاری را در تعریف امر جامع داخل کرده و اموری «از قبیل جنگ و مشورت و نماز جمعه و غیره- که انجام آن کار به همکاری و همفکری نیازمند باشد»ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص 177 را از مصادیق امر جامع دانسته است.
7. کار مهم نیازمند مشورت، همکاری و هماهنگی؛ در تفسیر نمونه چنین آمده است؛ «منظور از «امر جامع» هر کار مهمی است که اجتماع مردم در آن لازم است و تعاون و همکاریشان ضرورت دارد، خواه مساله مهم مشورتی باشد، خواه مطلبی پیرامون جهاد و مبارزه با دشمن، و خواه نماز جمعه در شرائط فوق العاده، و مانند آن، بنابراین اگر میبینیم بعضی از مفسران آنرا بهخصوص مشورت، یا خصوص مساله جهاد، یا خصوص نماز جمعه یا نماز عید تفسیر کردهاند باید گفت: بخشی از معنی آیه را منعکس ساختهاند، و شان نزولهای گذشته نیز مصداقهایی از این حکم کلی هستند».