چکیده:
تاریخ گواهی میدهد هیچ منطقهای از ایران به اندازه آذربایجان دستخوش حوادث نشده است. آذربایجان مقاطع مهمی از تاریخ معاصر ایران را مرکزیت داشته و با پیشتازی در تحولات سیاسی کشور مسیر تاریخ ایران را تحت تاثیر داشته است. پژوهش حاضر به منظور تبیین عوامل سازنده حضور آذریها و مبارزات آنان، در صدد پاسخ به این سوال است که چه عاملی محرک اصلی مردم آذربایجان برای اقدامات سیاسی و انقلابی بوده است؟ بدین منظور با استفاده از روش کتابخانهای و بهره بردن از تاریخ شفاهی و آرشیو مجلات، تحولات اجتماعی بزرگ همانند قیام تنباکو، نهضت مشروطه، مقابله با فرقه دمکرات، قیام 29 بهمن 1356، دفع غائله خلق مسلمان و حماسه دی 1388 را مطالعه کرده و با ذکر شواهدی به این نتیجه رسیدیم که مهمترین عاملی که در طول یک قرن گذشته آذربایجان را در عرصه سیاسی ایران نگه داشته است انگیزههای مذهبی بوده است و در مقابل هر گونه مبارزه یا حرکت سیاسی که در آذربایجان با هر انگیزهدیگر به وجود آمده با مخالفت مردم مواجه شده و به شکست انجامیده است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر به منظور تبیین عوامل سازنده حضور آذریها و مبارزات آنان ، در صدد پاسخ به این سوال است که چه عاملی محرک اصلی مردم آذربایجان برای اقدامات سیاسی و انقلابی بوده اســت ؟ بدین منظور با اســتفاده از روش کتابخانه ای و بهره بردن از تاریخ شـــفاهی و آرشـــیو مجلات ، تحولات اجتماعی بزرگ همانند قیام تنباکو، نهضــت مشــروطه ، مقابله با فرقه دمکرات ، قیام ٢٩ بهمن ١٣٥٦، دفع غائله خلق مسلمان و حماسه دی ١٣٨٨ را مطالعه کرده و با ذکر شواهدی به این نتیجه رسیدیم که مهم ترین عاملی که در طول یک قرن گذشته آذربایجان را در عرصه سیاسی ایران نگه داشته است انگیزه های مذهبی بوده است و در مقابل هر گونه مبارزه یا حرکت سیاسی که در آذربایجان با هر انگیزه دیگر به وجود آمده با مخالفت مردم مواجه شده و به شکست انجامیده است .
به همین منظور پژوهش حاضر سعی میکند به این سوال پاســـخ دهد که چه عوامل و انگیزه هایی محرک آذربایجان برای مداخله در امور کشـــور و تحولات ســیاســی ایران بوده اســت ؟ بدون تردید در اندیشــه اســلامی نقش ایدئولوژی و عقاید مذهبی مورد توجه قرار خواهد گرفت ، چنانکه مقام معظم رهبری این حرکت ها را حرکت های دینی میدانند که از روی احساس غیرت دینی انجام گرفته است .