چکیده:
یکی از رویدادهای مهم یک صد ساله ی اخیر، نهضت مشروطه می باشد که تحولی عمیق در ادبیات معاصر ایران ایجاد کرده و شاعران متعهد، آثار ارزشمندی را با بن مایه های پایداری علیه استبداد داخلی، ستمگری استعمارگران خارجی و تجاوزگری آنان آفریده اند. محمدتقی بهار از شاعران متعهد و ملتزم خراسان است که علیه حاکمیت استبدادی و استعماری عصر مشروطه، شعر سروده و جلوه های مقاومت با رویکردی آگاهی بخش و ملی گرایانه و با تکیه بر وطن دوستی و ظلم ستیزی، مشخصه ی اصلی آثار و درون مایه ی اشعارش گشته است. این پژوهش با هدف تبیین و ترسیم جلوه های مقاومت و پایداری در اشعار ملک الشعراء بهار با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و یکی از مهم ترین یافته های این پژوهش آن است که دیوان محمدتقی بهار را مضامینی چون برانگیختن مردم بر علیه استعمار و استبداد و ترسیم موقعیت آنها، یادکرد از قهرمانان ملی و مذهبی، وطن پرستی، دعوت به مبارزه و ایستادگی در برابر تجاوزگری، القای امید به آینده ی روشن، دعوت به اتحاد و ستایش آزادی و آزادگی تشکیل می دهد که هر یک از این موارد، نشان دهنده ی جلوه های استعمارستیزی در اشعار او می باشد که با زبان صریح و آشکار به آنها پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این حس عدالت خواهی و آزادیطلبی در این دوران ، پرسش پیش روی این مقاله آن است که آیا ادب پایداری در آثار محمدتقی بهار نمود داشته است و در صورت وجود، چه شاخصه هایی از این نوع ادبیات را در اشعار خود گنجانده است ؟ ٣- پیشینه تحقیق از آن جا که ملک الشعراء بهار از بزرگترین شاعران ادب پارسی در عصر مشروطه میباشد و با نفوذ در سیاست و جامعه ، نقشی اساسی در بیداری اذهان مردم زمان خویش داشته است ، تاکنون پژوهش های گوناگونی پیرامون این شاعر بزرگ عرصه ی زبان و ادب فارسی در عصر مشروطه اعم از مقاله ، کتاب و رساله نگاشته شده است .
Murgan shooster فرخی یزدی (١٣٦٩: ١٨٦) نیز با اشاره به ایران دوران باستان و برشمردن شاهان و پهلوانان نامی آن ، سعی در آگاه نمودن مردم و تحریک احساسات ملی آنان ، علیه استعمار دارد و میگوید: این همان ایران که منزلگاه کیکاوس بود خوابگاه داریوش و مأمن سیروس بود جای زال و گودرز و گیو و توس بود نی چنین پامال جور انگلیس و روس بود این همه از بی حسـی ما بود کافسـرده ایم مـردگان زنـده بلکه زنـدگان مرده ایم ٦-٣-٢- برانگیختن هم وطنان و ترسیم موقعیت آنان ملک الشعراء بهار به آگاه کردن مخاطبان و هم وطنان خود بسنده نکرده است .