چکیده:
امروز وضعیت شهرنشینی و اسکان غیررسمی در جهان و نظریه¬ها و تجارب آن حاوی نکات روشن و مفیدی است. در حالی که آمارها حاکی از روند رو به رشد جمعیت شهری، به¬ ویژه در کشورهای در حال توسعه است، فقر به مثابه یکی از جنبه¬های تمرکز جمعیت در شهرهای این کشورها از اهمیت روزافزونی برخوردار می¬باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر در وهله اول، شناسایی شاخص¬های توانمندسازی سکونتگاه¬های غیررسمی با تاکید بر رویکرد دارایی¬مبنا به عنوان رویکردی نوین در تقابل با رویکرد نیاز مبنا و در وهله دوم، سنجش شاخص¬های استخراجی به منظور درک میزان تاثیرگذاری هر یک در رضایتمندی ساکنان این سکونتگاه¬ها از شرایط زندگی و نقش هر کدام از شاخص¬ها در ارتقای شرایط زندگی این افراد می¬باشد. محدوده مورد مطالع پژوهش محله میان آباد اسلام¬شهر می¬باشد که در سال 1395 نزدیک به 24 هزار نفر جمعیت داشته و در پایان سال 1386 و ابتدای سال 1387، حدود 45 هزار نفر در میان آباد زندگی می¬کردند. روش به کار گرفته شده در پژوهش به صورت ترکیبی مبتنی بر اسنادی، پیمایشی و تحلیلی است، نتایج پژوهش نشان¬دهنده این است که، همبستگی در زیرشاخص ساختمان مسکونی مربوط به شاخص سرمایه کالبدی بالاتر از بقیه موارد بوده و بعد از آن زیرشاخص درآمد ماهیانه مربوط به شاخص نیاز مالی بالاترین میزان همبستگی را به میزان رضایت ساکنان سکونتگاه¬ غیررسمی را به خود اختصاص می¬دهد. بعد از این دو زیرشاخص می¬توان گفت بالاترین امتیازها مربوط به زیرشاخص¬های شاخص سرمایه اجتماعی از قبیل: پاسخگویی، اعتمادنهادی، مشارکت، ظرفیت¬سازی نهادی می¬باشد.
خلاصه ماشینی:
البته برای توانمندسازی ، تعریف دقیق علمی با مرزهای مشخص وجود ندارد ولی اکثر صاحب نظران، کارشناسان و متخصصین امور شهری تا اندازه ای بر موارد زیر در زمینه توانمندسازی تأکید دارند: توانمندسازی یک جریان خودجوش و پویا است که از درون بافت اجتماعی شکل میگیرد، القای نظر و مفهوم توانمندسازی در یک جامعه معین به صورت دستوری (سطحی و مصنوعی) و بدون در نظر گرفتن بافت اجتماعی - فرهنگی جامعه ١ آثار محدودی ممکن است ، داشته باشد و از لحاظ پایداری چون ریشه در بطن روابط اجتماعی مردم ندارد، عمر کوتاهی خواهد داشت ، رهبران عقیدتی، مذهبی و سیاسی و همچنین افراد کلیدی میتوانند در شکل گیری و ارتقای سطوح توانمندسازی اجتماعی نقش به سزایی داشته باشد، توانمندسازی چیزی نیست که اعطا شود بلکه فرآیندی است که از شرایط موجود به وسیله افراد آگاه در یک جامعه معین نشئت میگیرد، شکل گیری توانمندسازی به فنون و مهارت هایی از قبیل سازمان اجتماعی ٢ و توسعه اجتماعی ٣ و هم چنین ارتباطات پویا نیاز مبرم دارد، توانمندسازی رویکردی است که با توجه به روابط قدرت ٤، به 1-Socio- Cultural Context 2 - Community Organization 3 - Community Development 4 - Power Relations موازنه قوا در جامعه ارتباط دارد و هدف نهایی آن تلاش برای تقسیم مجدد قدرت موجود اعم از سیاسی ، اقتصادی ، 1 اجتماعی و کسب هویت فرهنگی توسط گروههای محروم است ، عالی ترین مرحله توانمندسازی در کنترل اجتماعی بر کلیه امور و فنون و شئون جامعه که در قالب نهادها و مؤسسات مردمی خود را منعکس مینماید، تبلور مییابد ( Bego .