چکیده:
در سالهای اخیر تغییرات کاربری زمین در شهرها در حال افزایش بوده است و این تغییرات ناشی از عواملی مانند افزایش جمعیت، منافع اقتصادی و تغییر نیازمندیهای جامعه و غیره بوده است. به دلیل تقاضای روز افزون شهروندان و ارگانهای مختلف شهری برای زمین و محدودیت این کالا، اراضی شهری به یکی از مؤلفههای مهم ثروت اندوزی تبدیل شده است و از سویی شهر تاریخی اصفهان از این وضعیت مصون نبوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری زمین در منطقة سه شهری اصفهان انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از روشهای تحلیلی و کمی است. پژوهش با معیار قرار دادن سرانة طرحهای جامع و تفصیلی شهر اصفهان، سرانههای شهرهای گروه اقلیمی پنج ایران که اصفهان نیز در این گروه قرار دارد و مقایسة آنها با وضع موجود اراضی در منطقة سه شهر اصفهان به بررسی تغییرات کاربری زمین در این شهر پرداخته است. یافتههای پژوهش نشان میدهند براساس مطالعات وضع موجود طرح تفصیلی شهر اصفهان، از مجموع 25/1155 هکتار مساحت اراضی منطقة سه، 7/96 درصد را کاربریهای شهری اشغال کردهاند و مابقی یعنی 3/3 درصد به سطوح غیرشهری تعلق دارد. تفکیک کاربریهای شهری منطقة سه شهر اصفهان نشان میدهد که سطوح خدماتی و ارتباطات موجود با توجه به استانداردهای رایج شهرسازی کمتر از حد لازم است و در مقابل سطوح مسکونی بیش از حد، زمین اشغال کردهاند و از این نظر تناسبی بین آنها برقرار نیست. در این پژوهش شاخص گسترش اراضی شهری 8.13 درصد محاسبه شده است که نشان از توسعه فیزیکی بالای منطقة سه شهری اصفهان داشته است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش با معیار قرار دادن سرانۀ طرح های جامع و تفصیلی شهر اصفهان ، سرانه های شهرهای گروه اقلیمی پنج ایران که اصفهان نیز در این گروه قرار دارد و مقایسۀ آنها با وضع موجود اراضی در منطقۀ سه شهر اصفهان به بررسی تغییرات کاربری زمین در این شهر پرداخته است .
یافته های پژوهش نشان میدهند براساس مطالعات وضع موجود طرح تفصیلی شهر اصفهان ، از مجموع ١١٥٥/٢٥ هکتار مساحت اراضی منطقۀ سه ، ٩٦/٧ درصد را کاربریهای شهری اشغال کرده اند و مابقی یعنی ٣/٣ درصد به سطوح غیرشهری تعلق دارد.
تفکیک کاربریهای شهری منطقۀ سه شهر اصفهان نشان میدهد که سطوح خدماتی و ارتباطات موجود با توجه به استانداردهای رایج شهرسازی کمتر از حد لازم است و در مقابل سطوح مسکونی بیش از حد، زمین اشغال کرده اند و از این نظر تناسبی بین آنها برقرار نیست .
فرضیه اصلی پژوهش بدین صورت است که : مقایسۀ سرانۀ کاربری اراضی در منطقۀ سه شهر اصفهان با استانداردهای پیشنهادی طرح های جامع و تفصیلی، شهرهای گروه اقلیمی پنج ایران تغییراتی را نشان میدهد.
مقایسۀ سرانۀ کاربریهای پیشنهادی طرح های جامع و تفصیلی شهر اصفهان برای منطقۀ سه با میانگین سرانۀ کاربریهای موجود درگروه اقلیمی پنج کشور نشانگر آن است که کاربریهای مسکونی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، اداری، فرهنگی، مذهبی، فضای سبز و ورزشی از میانگین سرانۀ کاربریهای موجود در گروه اقلیمی پنج پایین تر بوده و کمبود نشان میدهند.
با توجه به نتایج مطالعات کالبدی فرضیۀ اول با عنوان «مقایسۀ سرانۀ کاربریهای اراضی منطقۀ سه شهر اصفهان با استانداردهای پیشنهادی طرح های جامع و تفصیلی، شهرهای گروه اقلیمی پنج ایران تغییراتی را نشان میدهد» مورد تأیید قرار میگیرد.