چکیده:
آﺛﺎر ﻣﺘﻌﺪدی درﺑﺎر ه ﻧﻘﺶ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن در اﻋﺰام ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﺟﻬﺎدی ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ اﻣﺎ درﺑﺎرهٔ وﺿﻌﯿﺖ اﺳﻼم ﮔﺮاﯾﺎن در داﺧﻞ ﺳـﺮزﻣﯿﻦ ﻋﺮﺑﺴـﺘﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺑﺴـﯿﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ. اﯾـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺑـﺎ ﺑﺮرﺳـﯽ زﻧـﺪﮔﯽﻧﺎﻣـﻪٔ ۲۴۰ ﻧﻔـﺮ از ﺷـﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎ ن ﺳﻌﻮدی، ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﭘﯿ ﺶ رو ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دﻫﺪ: ۱. در داﺧـﻞ ﺷـﺒﻪ ﺟﺰ ﯾﺮه، ﭼـﻪ اﻓـﺮادی ﺑـﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻟﻘﺎﻋﺪه ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ؟ ۲. اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ و اﻧﺪازه ای از ﺟﻬـﺎدی ﻫـﺎی ﮐﺸـﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎ، اﺑﺘﺪا ﻃﺮﺣﯽ ﮐﻠﯽ از ر ﯾﺸـﻪ ﻫﺎی ﺗـﺎر ﯾﺨﯽ و ﻣﺒـﺎﻧﯽ ﺟﺮ ﯾﺎن ﻫـﺎی ﺗﺮور ﯾﺴـﺘﯽ داﺧـﻞ ﻋﺮﺑﺴـﺘﺎن در ﺳـﺎل ۲۰۰۳ ﺑﯿـﺎن ﻣـﯽ ﺷـﻮد و در ﮔــﺎم ﺑﻌﺪ، آﻣﺎر ی از ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن، ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽـﻮن زﻣﯿﻨـﻪ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی-اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ر ﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﻗﺒﯿﻠﻪ ای آﻧﺎن اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
خلاصه ماشینی:
البته الگوی اصلی هفتادنفره، تقریبا بیشتر اعضای سرشناس و فعال القاعدۀ شبهجزیره را در بر میگیرد و به هر حال این افراد بهترین گزینهها برای مطالعۀ این سازمان هستند.
) پس از حادثۀ 11 سپتامبر سال 2001، از آنجا که یازده نفر از پانزده نفری که هواپیماربایی کردند از اهالی باحه و عسیر بودند، دیدگاه رایج اینگونه بود که منطقۀ جنوبی عربستان بهطور نامتناسبی، تعداد زیادی از اعضای القاعده را بهوجود آورده است؛ ولی اطلاعات ما با این دیدگاه مخالف است.
یا اینکه بگوییم اهالی جنوب عربستان، بیش از دیگران در اردوگاههای آموزش نظامی افغانستان حضور داشتند؛ اما در سال 2002 به القاعدۀ شبهجزیره نپیوستند.
دوم اینکه تعداد نسبتا زیادی از این افراد یعنی دوازده نفر از 29 نفر، پیش از سفر به افغانستان یا پیوستن به القاعدۀ شبهجزیره، در شغلهای مذهبی اشتغال داشتند.
القاعدۀ شبهجزیره علاوه بر فرماندهان، نظریهپردازان و مبارزان، به کمک نیروهای دیگری نیز اتکا داشت که نوعی تعلق قلبی و ارادت به اعضای اصلی القاعدۀ شبهجزیره داشتند و خدمات مختلفی را به آنان ارائه میکردند؛ اما خود آنها در عملیات شرکت نداشتند.
در میان مبارزان، جوانانی حضور داشتند که شانس رفتن به افغانستان نصیب آنها نشده بود؛ اما از سال 2002 به القاعدۀ شبهجزیره وارد شدند.
Stéphane Lacroix and Thomas Hegghammer, "Saudi Arabia Backgrounder: Who Are the Islamists?" in Middle East Report (International Crisis Group, 2004) Televised confessions "Saudi Militants Shown Repenting on State TV," Reuters, January 12, 2004.
Thomas Hegghammer, "Saudi Arabia: Terror Threat Reduced - for Time Being," Oxford Analytica Daily Brief (2006).