چکیده:
یکی از پدیدههای تاثیرگذاری که در طول تاریخ عقلانیت و مقبولیت ایدئولوژی وحیانی را در منظر
کنشگران عرصه سیاست فراملی دچار مخاطره میکرده» ظهور و بروز اقدامات افراط گرایانه دینی از سوی
بازیگرانی بوده که در لباس دین، عالمانه یا عامدانه، وجههای متصلب و خشن از اندیشههای وحیانی
ارائه داده و بهسان ابزاری در دست دشمنان، سبب تضعیف جایگاه دینمداری شدهاند. افراط گرایی دینی
پیشرفته که صورت افسارگسیختهی تروریسم جدید است، در سپهر سیاست معاصر در پوشش گروه
تروریستی داعش رخ هویدا کرد تا آنجایی که این گروه به قطعهای مور در جورچین معادلات ژئوپلیتیک
منطقه آسیای غربی در برهه ای تبدیل گردید. تعامل و تعارض هدفمند با گروههای تروریستی- تکفیری
بهویژه داعش، اقتضا میکند که واکاوی دقیفی از ریشهها و زمینههای افراطیگری دینی صورت پذیرد.
با اتخاذ این رویکرد، مقالهی حاضر ضمن بررسی ریشهها و زمینههای افراطیگری دینی، به دنبال اثبات
این فرضیه است که بستر اقدامات این گروهها در ایجاد نارضایتی از وضع موجود با هدف دستیابی به
اهداف ترسیمشدهی گروهی است. نگاشتهی حاضر در مقام پاسخ به رسالت مقاله با استفاده از شیوهی
اسنادی- کتابخانهای، پس از تبیین مولفهها و مفاهیم دخیل، صورتبندی ایدئولوژیک افراط گرایی دینی را
تبیین میکند و سازوکار غیرت سازی تکفیر را به بوتهی تحلیل میکشاند.
خلاصه ماشینی:
ازاين رو مقاله حاضر مي کوشد تا زمينه ها و ريشه هايي را که نه تنها به شکل گيري و تکوين افراط گرايي کمک مي کند، بلکه گاها مورد بهره برداري سوء اين جريان ها واقع مي شود را تبيين نمايند و بر مبناي اين فرضيه که بستر اقدامات اين گروه ها در ايجاد نارضايتي از وضع موجود با هدف دستيابي به اهداف ترسيم شده ي گروهي است ، بدين سؤال پاسخ دهد که زيرساخت هاي تئوريک و ريشه اي (زمينه اي ) شکل گيري افراط گرايي ديني با تأکيد بر داعش چيست و الگوي گفتماني تکفير که زير پايه ي طراحي راهبردهاي تقابلي - تعاملي آن ها مي شود کدام است ؟ براي پاسخ به اين سؤال و با اتخاذ روش کتابخانه اي- اسنادي و ضمن تمرکز بر دو کتاب «اداره التوحش اخطر مرحله ستمر به الامه » و «مسائل من فقه الجهاد» که از اساسي ترين منابع بنيادگرايي ديني معاصر و به تعبيري مانيفست و توضيح المسائل القاعده و داعش است ، نخست به تأثير فرايند جهاني شدن ، ايده آل گرايي و برداشت افراط گونه از فقه اسلامي بر برنامه اقدام جريان هاي تکفيري و جهادي مي پردازيم .
اين گروه هاي تروريستي - تکفيري ، گاه متأثر از وضع موجود بين المللي که آن را نظام سيطره کفر بر اسلام مي دانند، براي رسيدن به وضع مطلوب و آرماني خود، اقدام مي کنند و گاه با مستمسک قرار دادن وضع موجود و سوءاستفاده از مشکلات 165 ناشي از جهاني شدن ، از آن ها به مثابه ي ابزاري براي بسيج نيروها و کسب قدرت حکومت ساز بهره مي گيرند.