چکیده:
سرگذشت حسینبن موسی الکاظم، برادر امام هشتم (علیه السلام) همچون بسیاری از امامزادگان تا حدودی مبهم است. یکی از زوایای تاریک حیات وی مکان دفن اوست که اقوال متعددی درباره آن وجود دارد. او بنا به گزارش مشهور، در شهر طبس به خاک سپرده شده است. از جمله مستندات مربوط به دفن وی در طبس، نامهای منسوب به امام رضا (علیه السلام) خطاب به حکمران طبس است که گمان میرود درباره وی نوشته شده است. در این نامه از اخبار رسیده درباره قصد نوجوانی از عترت رسول خدا (صلیالله علیه وآله) و دوازده ساله به نام حسین برای آمدن به طبس و سکونت در آن شهر سخن گفته شده و از حکمران ـ که بنا به ادعای نامه، عامر بن زروامهر نام داشته ـ خواسته شده آن حضرت را در یافتن وی یاری برساند و به محض اطلاع از او، امام را از آن آگاه سازد. مسئله مقاله حاضر اعتبارسنجی صدور چنین نامهای از سوی امام (علیه السلام) است. برای نیل به این مقصود، سند و محتوای نامه با بهرهگیری از روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. نتایج از وجود اشکال های سندی و محتوایی متعدد در این نامه پرده برمیدارد. واحد بودن خبر، نقل متن نامه در منبعی متاخر، ناشناخته بودن عامر بن زروامهر، ناسازگاری سنّ حسین مذکور در نامه با برخی از گزارشهای تاریخی و نارسایی ادبی و اغلاط املایی موجود در نامه، از جمله مهمترین اشکال های سندی و محتوایی آن شمرده میشود.
خلاصه ماشینی:
در ايــن نامــه از اخبــار رســيده دربــارٔە قصــد نوجوانــي از عتــرت رســول خــدا (صلي الله عليه وآلــه ) و دوازده سـاله بـه نـام حسـين بـراي آمـدن بـه طبـس و سـکونت در آن شـهر سـخن گفتـه شـده و از حکمـران ـ کـه بنـا بـه ادعـاي نامـه ، عامـر بـن زروامهـر نـام داشـته ـ خواسـته شـده آن حضـرت را در يافتـن وي يـاري برسـاند و بـه محـض اطـلاع از او، امـام را از آن آگاه سـازد.
اظهـري در مقالـۀ خـود بـا عنـوان «امامـزادٔە طبـس » دربـارٔە دفـن حسين بن موسـي در طبـس آورده فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧ اســت : «در بــاب ايــن انتســاب ، مــردم [طبــس ] بــه نامــه اي اســتناد مي کننــد کــه منســوب بـه حضـرت رضا(عليه السـلام ) اسـت »(اظهري ، ١٣٤٧: ١٤٢).
فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧ ايــن حديــث نشــان مي دهــد کــه حســين بن موسي (عليهماالســلام ) در زمــان حيــات پــدر بزرگـوار خـود پيـش از سـال ١٧٩ق ، کـه در آن امـام کاظم (عليه السـلام ) بـراي نخسـتين بار در زنـدان جـور هـارون گرفتـار آمـد، خردسـال نبـوده اسـت ؛ زيـرا توصيـف حمـام رفتـن و ملازمــت بــا امــام و نقــل دقيــق تمــام ســخنان و رفتارهــا از يــک کــودک خردســال بعيــد مي نمايــد.
سال ششم ، شماره ٢٢، تابستان ١٣٩٧فصـلنامه علمي -پژوهشي فرهنگ رضوي نتيجه در هيــچ کــدام از منابــع معتبــر و متقــدم ســخني از نامه نــگاري امام رضا(عليه الســلام ) بــه حاکــم طبــس دربــارٔە بــرادرش ، حســين بن موسي (عليهماالســلام ) بــه ميــان نيامــده اســت .