چکیده:
در میان بحرانهایی که حزب عدالت و توسعه در این سالها تجربه کرده است» کودتای
نافرجام ۱۶ جولای ۰۲۰۱۶ پیامدهای داخلی و منطقهای مهمی را میتواند برای این حزب درپی
داشته باشد. از اینرو» پژوهش پیش رو میکوشد تا بر روش آیندهپژوهی و تکنیک
سناریوپردازی» به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «آیندة حزب عدالت و توسعه» پس از وقوع
کودتای ۱۶ جولای ۲۰۱۶ میلادی» به چه سمتوسویی خواهد رفت؟ در روش آیندهپژوهی»
تفکرات فلسفی و روشهای علمی و مدلهای مختلف بررسی و با استفاده از آنهاءآیندههای
بدیل و احتمالی ترسیم میگردد. تکنیک سناریونویسی نیز یکی از روشهای آیندهپژوهی
است که بر پایة آن رویدادهای آیندهای که تحت شرایط معین ممکن است روی دهند» تشریح
می گردد. در خصوص موضوع این پژوهش» چهار سناریو در قالب دو دستهبندی را میتوان
مطرح ساخت: الف) سناریوی مطلوب شامل:۱. پیروزی نهایی حزب عدالت و توسعه و به حاشیه
راندن احزاب رقیب؛ ۲. رهبری منطقهای حزب عدالت و توسعه ب) سناریوی محتمل شامل :۱.
کاهش محبوبیت داخلی و خارجی حزب و فروپاشی دولت اردوغان ۲. تجزیة ترکیه و استقلال
کردها. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علیرغم شکست کودتای ۲۰۱۶ و موفقیت دولت
در خنثی نمودن کودتاء پیامدهای حاصل از آن و بهویژه برگزاری همه-پرسی ۱۶ آوریل
۶ دولت را به سمت تداوم مناسبات سلطه آمیز سوق خواهد داد. بنابراین» چنانچه حزب
عدالت و توسعه» از ساز و کارهای مسالمت آمیز دم و کراسی استفاده ننماید» طی سالهای پیش رو
مشروعیت داخلی خود را از دست خواهد داد. درواقع» صرف انجام اصلاحات سیاسی» اقتصادی
و فرهنگی, حتی تزریق بسته دموکراتیک صورت گرفته» به تنهایی پاسخگوی حل چالشهای
فعلی جامعة ترکیه نبوده است و سرا حزب همچنان پا بحران مواجه هستند.
خلاصه ماشینی:
شايان ذکر است که ارتش ترکيه تا قبل از دهٔە ٢٠٠٠ ميلدي در نبود نهادهاي کارامد مدني و تفکيک ساختاري سامانمند، همچون ساير کشورهاي جهان سوم، عاملي براي ثبات و تعادل در جامعه بود، اما پس از روي کار آمدن حزب عدالت و توسعه، دولت در ايجاد نهادهاي مدني پويا و تفکيک ساختاري و تضعيف ارتش موفق عمل کرد و برپائە 6 Adnan Menderes 7 Süleyman Demirel همين مسئله، ميتوان اين کودتاي نافرجام را واکنشي در برابر سياستهاي دولت مبني بر تضعيف ارتش دانست.
با اين توصيف، پژوهش حاضر بر آن است تا با تأکيد بر سناريونويسي که يکي از روشهاي آيندهپژوهي است، ضمن بررسي و تحليل کودتاي نافرجام، به اين پرسش اصلي پاسخ دهد که »آيندٔە حزب عدالت و توسعه« پس از سرکوب اين کودتا از سوي دولت و نيروهاي مردمي، به چه سمت و سويي خواهد رفت؟ در اين خصوص، چهار سناريو را ميتوان مطرح کرد که در دو دستهبندي قابل تقسيم هستن: الف( سناريوي مطلوب: پيروزي نهايي حزب عدالت و توسعه و به حاشيه رفتن احزاب رقيب، رهبري منطقهاي حزب عدالت و توسعه؛ ب( سناريوي محتمل: کاهش محبوبيت داخلي و خارجي حزب عدالت و توسعه و فروپاشي دولت اردوغان، تجزيهٔە ترکيه و استقلل کردها.
The Military Coup in Turkey, Available at: Https://www.
The Weekend Military Coup Attempt in Turkey: Undersanding The Causes and mplications, Available at: https://www.