چکیده:
کشور ترکیه در یکی دو دهة اخیر دست خوش تحولات سیاسی چشم گ ری ی شده اسـت . قدرتیابی اسلامگرایـان یکـی از ایـن تحـولات اسـت کـه باعـث ایجـاد تغییراتـی در سیاست های داخلی ، منطقه ای و ب ن ی المللی این کشور شده است . با توجـه بـه موقعیـت ژئوپلیتیک این کشور و پیش ة نی روابط آن با ایران، این مقاله درصدد است که تـاثیر روی کار آمدن اسلامگرایان در ترکیه بر روابط خارجی آن کشور بـا ایـران را بررسـی کنـد. قدرتیابی حزب اسلامگرای عدالت و توسـعه کـه اکنـون دولـت ، پارلمـان و ریاسـت جمهوری را در اختیار دارد، موجب تقویت رویکرد نگاه به شرق در سیاست خـارجی ترکیه و بالتبع ایجاد ثبات نسبی در روابط این کشور با جمهوری اسلامی ایـران، و نیـز توسعه و تعمیق این روابط در حوزه های مختلـف سیاسـی و امنیتـی ، اقتـصادی شـده است . بر این اساس، این مقاله ابتدا ضمن توضیح مفهـوم اسـلامگرایـی و انـواع آن، از * دانش آموختة دورة کارشناسی ارشد علوم سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس (yahoo.com@akbari٣٩٣). جمله حزب اسلامگرای عدالت و توسعه ، علل پیروزی مجدد آن در انتخابات پارلمانی سال ٢٠٠٧ را تشریح ، و سپس تاثیرات روی کار آمدن این حزب بـر روابـط دو کـشور ترکیه و جمهوری اسلامی ایـران را در سـه حـوزة سیاسـی ، امنیتـی و اقتـصادی مـورد بررسی قرار داده است .
خلاصه ماشینی:
لذا اين مقاله به دنبال پاسخ گويي به اين سئوال است که روي کارآمدن اسلامگرايـان (حزب عدالت و توسعه در سال ٢٠٠٢) در ترکيه چه تاثيري بر روابـط سياسـي ، امنيتـي و اقتصادي اين کشور با جمهوري اسلامي ايران داشته است ؟ فرضيه اي که در پاسخ به اين سئوال مطـرح شـده ، ايـن اسـت کـه روي کـار آمـدن اسلام گرايان (حزب عدالت و توسـعه ) و اتخـاذ رويکـرد نگـاه بـه شـرق در سياسـت خارجي ، باعث ايجاد ثبات نسبي در روابط ترکيه با جمهوري اسلامي ايران و نيز توسعه و تعميق اين روابط شده است .
٢. کارنامة موفق سياست خارجي تلاش هاي اردوغان و عبدالله گل در عرصـة سياسـت خـارجي ، بـه ويـژه در خـصوص تنش زدايي در منطقه ، هم کاري با اروپا و فعاليت هاي بـين المللـي ، دسـتاوردهايي داشـته (۱۴) است که مي توان به برخي از آنها اشاره کرد: - شروع مذاکرات الحاق ترکيه به اتحادية اروپا؛ - مخالفت با درخواست امريکا براي استفاده از پاي گاههاي ترکيه بـراي حملـه بـه عراق؛ - گسترش روابط با ايران و روسيه ؛ - تنش زدايي با سوريه و يونان که در گذشته تا مرحلة رويارويي نظامي پيش رفتـه بود؛ - ميانجي گري در برخي مشکلات منطقه ؛ - حمايـت از گـروههـاي ميانـه رو در قبـرس شـمالي و حـذف تحـريم از سـوي سازمانهاي بين المللي و کشورهاي غربي عليه قبرس شمالي ؛ - کاهش سطح روابط با اسراييل از هم ماني به روابط عـادي، و گـسترش روابـط با فلسطين ؛ - انتقاد از اقدامات خشن اسراييل در سرزمين هاي اشغالي ؛ - حمايت ضمني از حزبالله در جنگ ٣٣ روزه عليه اسراييل .