چکیده:
مطالعه حاضر با هدف سنجش اثربخشی توانبخشی شناختی حافظه کاری در بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی اجراشد. روش مطالعه حاضر از نوع نیمه آزمایشی است که با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. در این پژوهش کودکان 7 تا 12 سالی که توسط کارشناسان روانشناسی مرکز مشاوره آموزش و پرورش کرمانشاه مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی تشخیص داده شده بودند، بعنوان جامعه انتخاب شدند. بعد از تکمیل پرسشنامه کانرز-فرم والدین و پرسشنامه خواب پترزبورگ توسط والدین و مقیاس سنجش کانرز-فرم معلم توسط معلمان آنها، 20 نفر که ضعیفترین عملکرد را در آزمون حافظه کاری ان-بک داشتند به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت 12 جلسه درمان توانبخشی شناختی کاپیتان لاگ قرار گرفتند و گروه کنترل درمانی دریافت نکردند. پس از آخرین جلسه درمانی، هر دو گروه مجددا ارزیابی شدند. داده ها با تحلیل کوواریانس و با کمک نرم افزار SPSS_23 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که توانبخشی شناختی حافظه کاری در بهبود مشکلات خواب (p<0/001) و نشانگان رفتاری نارسایی توجه/بیش فعالی (p<0/001) تاثیر دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت توانبخشی شناختی حافظه کاری بر بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری کودکان مبتلا به نارسایی توجه/بیش فعالی موثر است. پیشنهاد میشود روش درمانی توانبخشی شناختی رایانهیار در مراکز درمانی توسط متخصصین بهداشت روانی، در کنار روشهای درمانی دیگر به منظور بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی استفاده شود.
خلاصه ماشینی:
دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران مراکز درمانی توسط متخصصین بهداشت روانی، در کنار روش های درمانی دیگر به منظور بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه /بیش فعالی استفاده شود.
هرچند که ملاکهای تشخیصی رفتاری است اما بیان میکنند که افراد دارای اختلال نارسایی توجه /بیش فعالی در آزمون های مربوط به کارکردهای اجرایی و حافظه ، مشکلات شناختی نشان میدهند.
Willis, Tennstedt, Marsiske, Ball, Elias & Koepke 2.
Saha, Chakraborty, Mukhopadhyay, Bandhadhyay & Ghosh 6.
از یکسو پژوهش ها نشان میدهند که توانبخشی شناختی در بهبود کارکردهای اجرایی روشی مؤثر و کارآمد است و از سوی دیگر تحقیقات اندکی در زمینه بررسی کارکردهای اجرایی در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و تأثیر آنها بر مشکلات خواب و نشانگان رفتاری این کودکان انجام شده است .
لذا در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش بودیم که آیا توانبخشی شناختی حافظه کاری موجب بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی میشود؟ روش طرح پژوهش این تحقیق به صورت مداخله نیمه آزمایشی است که به شیوه پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه اجرا گردید.
نتایج حاصل از تحلیل آماری داده ها نشان میدهد که درمان توانبخشی شناختی حافظه کاری تأثیر معنادار بر بهبود مشکلات خواب در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه /بیش فعالی داشته است .