چکیده:
در قرآن کریم بسیاری از الفاظ و مفاهیم تکرار شده است. برخی از خاورشناسان و مخالفان، تکرارهای قرآنی را مورد طعن قرار داده و آن را عیبی برای قرآن تصور کردهاند و تکرار در قرآن را لغو و در تعارض و ناسازگاری با فصاحت و بلاغت و اعجاز دانستهاند، اما با توجه به آیات «تصریف در قرآن» مانند آیه 89 سوره اسراء: «و لقد صرّفنا للنّاس فی هذا القرآن من کلّ مثل فابی اکثر النّاس الاّ کفورا» و آیه 113 سوره طه «و کذلک انزلناه قرآنا عربیّا و صرّفنا فیه من الوعید لعلّهم یتّقون او یحدث لهم ذکرا» و بررسی دیدگاههای ادیبان و مفسران و معناشناسی تصریف قرآن، روشن میگردد که مقصود از تصریف در قرآن، تکرار مفاهیم و معانی در اسلوبها و بیانهای گوناگون و تبیین یک موضوع با گرداندن آن از حالی به حال دیگر است که برای هدایت، پندپذیری، تدبر و تعقل انسانها و انگیزههای دیگر انجام پذیرفته است. تصریف و تکرار در مفاهیم و معانی قرآنی یکی از فنون بلاغی و وجهی از وجوه اعجاز قرآن است.
خلاصه ماشینی:
برخی از خاورشناسان و مخالفان، تکرارهای قرآنی را مورد طعن قرار داده و آن را عیبی برای قرآن تصور کردهاند و تکرار در قرآن را لغو و در تعارض و ناسازگاری با فصاحت و بلاغت و اعجاز دانستهاند، اما با توجه به آیات «تصریف در قرآن» مانند آیه 89 سوره اسراء: «و لقد صرفنا للناس فی هذا القرآن من کل مثل فأبی أکثر الناس إلا کفورا» و آیه 113 سوره طه «و کذلک أنزلناه قرآنا عربیا و صرفنا فیه من الوعید لعلهم یتقون أو یحدث لهم ذکرا» و بررسی دیدگاههای ادیبان و مفسران و معناشناسی تصریف قرآن، روشن میگردد که مقصود از تصریف در قرآن، تکرار مفاهیم و معانی در اسلوبها و بیانهای گوناگون و تبیین یک موضوع با گرداندن آن از حالی به حال دیگر است که برای هدایت، پندپذیری، تدبر و تعقل انسانها و انگیزههای دیگر انجام پذیرفته است.
سید محمود آلوسی آلوسی در تفسیر روح المعانی در معنای تصریف در آیه: «و لقد صرفنا فی هذا القرآن» مینویسد: تصریف، یعنی زیاد تغییر دادن و گرداندن یک چیز از حالتی به حالت دیگر و مراد از «صرفنا» این است که معانی مورد نظر را با تعبیرهای گوناگون و تقریرهای متعدد در سورههای قرآن بازگو میکنیم.