چکیده:
در فضای اطلاعاتی و ارتباطی جدید، مردم عادی با تجهیز به فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، میتوانند از طریق افشای اطلاعات و تصاویر خصوصی چهرههای عمومی، به هویت واقعی آنها پی ببرند یا کنجکاوی خود را برآورده سازند. این وضعیت محصول تأمین مجموعهای از حقوق مانند حق آزادی بیان، دسترسی آزادانه به اطلاعات و حق بر دانستن در فضای ارتباطی نوین است. از طرفی چهرههای عمومی و مشهور، مدعی حقِ حریم شخصیاند که با حقهای مذکور تعارض ظاهری دارد. این مقاله با روشی تحلیلی، ضمن بررسی مفاهیم مرتبط و رویۀ قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر، به حق حریم شخصی چهرههای عمومی بهویژه سیاستمداران و نسبت آن با فضای اطلاعاتی جدید میپردازد. رویۀ قضایی کشورها و دیوان اروپایی حقوق بشر، معیارهایی برای رفع تعارض مذکور ارائه کردهاند. این مقاله ضمن تفکیک بین وضعیت مقامهای سیاسی و سایر چهرههای مشهور، به این نتیجه میرسد که افشای اطلاعات و تصاویر خصوصی چهرههای عمومی، بهمنظور شفافیت بیشتر هویت آنها و مقایسۀ رفتار خصوصی آنها با مواضع رسمیشان، اگر در جهتِ ایجاد یک بحثِ متضمنِ نفع عمومی باشد، با توجه به اوضاع و احوال در هر مورد، تعارضی با حریم خصوصی ندارد.
خلاصه ماشینی:
اما پرسش اصلي در اين دوران تازه ، بر نسبت ميان افشاي هويت واقعي مراجـع اجتمـاعي و افراد شناخته شده ، به محض درک نابرابري، به مدد تجهيز به فناوريهاي اطلاعاتي و ارتبـاطي از سوي مردم عادي، با حقوق انساني آنها در چنين شرايطي استوار است ؛ درحاليکه مـردم عـادي در حال استفاده از چنين فضايياند تا به ريشه ها پي ببرند، افشاي اطلاعات و تصـاوير خصوصـي مربوط به چهره هاي عمومي در جهت شفافيت هرچه بيشتر هويت آنان و نيل بـه فضـاي سـالم رقابتي با حق حريم شخصي اين چهره ها چگونه برخوردي دارد.
همان گونه که قوانين حقوق بشري، اطلاعات شخصي را به عنوان عنصري باارزش در پاسداري از استقلال و کرامت انساني شناسايي کرده اند، در مـورد چهـره هـاي شـناخته شـده نيـز در رأي مهم ترين پروندة حريم شخصي نزد دادگاه اروپايي حقوق بشر ميخوانيم : «همۀ افراد، حتي آنان که براي جامعه شناخته شده اند نيز، بايد قادر باشند تـا از توقـع مشـروع در خصـوص حمايـت و احترام نسبت به زندگي شخصي خود برخوردار باشند» (٦٩ para :٢٠٠٤,ECHR).
١ در ضمن دادگاه تأکيد ميکند کـه پرونـدة مـورد بحـث صرفا به «انتشار عکس » مربوط است ؛ اگرچه آزادي بيان شامل انتشار عکس نيز ميشود، انتشار عکس نسبت به ساير موارد اهميتي خاص دارد، چراکه از طرفي اطلاعات < بسيار خصوصي از يک شخص را به نمايش ميگذارد و از طرف ديگر معمولا گرفتن چنـين عکـس هـايي بـا آزار طـرف مقابل همراه است (٥٩ para :٢٠٠٤,ECHR)؛ قضـات ديـوان بـر ايـن عقيـده بودنـد کـه حتـي اشخاصي که براي جامعه شناخته شده اند، ميتوانند به طور مشروع از اين انتظار برخوردار باشـند که به طور مداوم از سوي عکاس ها دنبال نشوند (٢٠٠٦٥٣٥,Rudolf).