چکیده:
هدف: با پذیرش کامل استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی، اندازهگیری و افشای ارزش منصفانه در گزارشگری مالی ایران فراگیرتر خواهد شد. هدف این پژوهش شناسایی چالشهای فنی اندازهگیری و افشای ارزش منصفانه طبق چارچوب پیشنهاد شده در استاندارد بینالمللی 13 و عوامل فنی زمینهساز مقاومت در برابر گزارشگری مالی ارزش منصفانهمحور از دیدگاه خبرگان حرفه حسابداری و حسابرسی در ایران است.
روش: پس از مطالعه مروری گسترده با رویکرد تحلیلی، چالشهای فنی شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، مدل اولیه مقولهبندی چالشهای فنی استخراج شد. از پرسشنامههای ساختاریافته مبتنی بر منطق فازی، برای گردآوری دیدگاه خبرگان حرفه از سه گروه مختلف نظریه پردازان و استانداردگذاران (23 خبره)، حسابرسان مستقل (29 خبره) و مدیران مالی (27 خبره) بهره برده شد. دادههای پژوهش با استفاده از روشهای دلفی فازی و تحلیل سلسلهمراتبی فازی تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: دیدگاه خبرگان حرفه در ایران نسبت به الگوی ارزش منصفانه مثبت است. اما، چالشهای فنی شناساییشده در خصوص اندازهگیری و افشای ارزش منصفانه موجب میشوند که پذیرش الگوی ارزش منصفانه و بهکارگیری گسترده آن در عمل چالشانگیز شود. یافتهها نشان میدهد با وجود ارزیابی مثبت خبرگان حرفه از کمیت و کیفیت الزامات افشای استاندارد بینالمللی 13، اثربخشی گزارشگری مالی مبتنی بر ارزش منصفانه در ایران از بعد ارزیابی وظیفه مباشرت و کارایی آن از دیدگاه استفادهکنندگان از اطلاعات بحثبرانگیز است. همچنین عدم رعایت برخی الزامات افشای استاندارد 13 امکانپذیر است که در کنار ضعف ضمانتهای اجرایی در محیط گزارشگری مالی ایران میتواند بر اثربخشی استاندارد یاد شده و گزارشگری مالی ارزش منصفانهمحور در ایران تأثیر منفی داشته باشد. البته، در خصوص الزامات افشایی که ممکن است در عمل رعایت نشوند و عوامل فنی زمینهساز مقاومت، بین دو گروه اجرایی و گروه نظریهپردازان و استانداردگذاران اختلاف نظرهایی وجود دارد.
نتیجهگیری: استانداردگذاران و جوامع حرفهای باید نسبت به چالشهای فنی حسابداری مبتنی بر ارزش منصفانه آگاه باشند و بسترهای مناسب و لازمی را برای گزارشگری مالی ارزش منصفانهمحور با کیفیت و کارا و اثربخش بودن استاندارد بینالمللی 13 در محیط گزارشگری مالی ایران فراهم کنند.
Objective
By the full adoption of IFRS, measurement and disclosure of fair values become more common in Iranian financial reporting. The present study aims to identify the technical challenges of fair value measurement and disclosure in accordance with the proposed framework in IFRS13 as well as technical factors underlying resistance to fair-value based financial reporting from accounting and auditing experts’ points of view in the financial reporting environment of Iran.
Methods
Technical challenges were identified by conducting a comprehensive review study with analytical approach. Then, we used qualitative content analysis method in order to elicit the primary model of categorizing technical challenges. Using the structured research questionnaires developed based on the Fuzzy Logic, experts’ points of view about technical challenges of fair-value based financial reporting in Iran were collected from three different groups: 1) Theorists and standard setters group (23 experts), 2) Independent auditors group (29 experts) and 3) financial managers group (27 experts). The data of the study was analyzed via Fuzzy Delphi method as well as Fuzzy Hierarchical Analysis method.
Results
Findings reveal that Iranian professional experts had a positive viewpoint about Fair-Value measurement paradigm. However, adoption of fair value measurement paradigm and widespread implementation of it is challenging in practice, because of the technical challenges of fair value measurement and disclosure. Results show that, in spite of positive viewpoint of professional experts about quality and quantity of disclosure requirements in IFRS 13, effectiveness of fair-value based financial reporting in Iran is controversial from two aspects: the usefulness of fair-value based information in evaluating of stewardship and efficiency of those requirements from information users’ standpoint. Results reveal that there is some possibility of non-compliance with IFRS13 disclosure requirements in financial reporting environment of Iran. In addition to the weakness of enforcement requirements in Iran, non-compliance with disclosure requirements will have negative impact on effectiveness of IFRS13 and fair-value based financial reporting. Albeit, some differences exist between experts’ viewpoint among “Theorists and standard setters group” and “executive group” in regards to determination of those disclosure requirements which will not be accomplished in practice and technical factors underlying resistance to adoption and implementation of IFRS13.
Conclusion
Standard setters and professional accounting and auditing communities should be aware of significant technical challenges of fair value accounting and also prepare suitable infrastructures for high quality fair-value based financial reporting as well as implementation of IFRS13 effectively and efficiently in financial reporting environment of Iran.
خلاصه ماشینی:
هدف این پژوهش شناسایی چالش های فنی اندازه گیری و افشای ارزش منصفانه طبق چارچوب پیشنهاد شده در استاندارد بین المللی ١٣ و عوامل فنی زمینه ساز مقاومت در برابر گزارشگری مالی ارزش منصفانه محور از دیدگاه خبرگان حرفه حسابداری و حسابرسی در ایران است .
هدف این پژوهش شناسایی محدودیت ها و چالش های فنی اندازه گیری و افشای ارزش منصفانه طبق الزامات IFRS١٣ در محیط گزارشگری مالی ایران در شرایط پذیرش دستوری مجموعه IFRS به عنوان مبنای گزارشگری مالی است ؛ محدودیت هایی که با ایجاد مقاومت در برابر پذیرش و رعایت IFRS١٣ در عمل میتوانند کارایی و اثربخشی الزامات این استاندارد را تحت تأثیر قرار داده و بر کیفیت اطلاعات و شفافیت در گزارش های مالی اثرهای منفی داشته باشند.
شناسایی آن دسته از الزامات افشایIFRS١٣ که ممکن است به صورت کامل از سوی تهیه کنندگان اطلاعات رعایت نشوند و دیدگاه خبرگان حرفه در رابطه با سطح اهمیت هر گروه از الزامات افشای نام برده و رتبه بندی آنها و همچنین شناسایی عوامل فنی زمینه ساز مقاومت در برابر گزارشگری مالی مبتنی بر ارزش منصفانه در گزارشگری مالی ایران ضمن مشخص شدن چالش های فنی بااهمیت ناشی از قضاوت های حرفه ای و تفاوت در شیوه عمل به واسطه آزادی عمل برای انتخاب رویه از سایر خروجیهای پژوهش حاضر هستند.
Daske, Hail, Leuz & Verdi 10.
Badia, Duro, Penalva & Ryan 16.