چکیده:
امروزه رشد صادرات غیرنفتی به عنوان روشی مؤثر جهت دستیابی به رشد اقتصادی با توجه به بیثباتی درآمدهای نفتی، مطرح است. در این راستا ضرورت بررسی عوامل مؤثر بر آن به منظور اتخاذ سیاست های تجاری مناسب برجسته می گردد. با توجه به تأکید برنامه های توسعه کشور بر رشد صادرات غیرنفتی، متنوعسازی صادرات یکی از سیاست های مناسب در این زمینه است. هدف از این مطالعه ارزیابی عوامل مؤثر بر متنوع سازی صادرات صنعتی در ایران است. برای این منظور جهت تعیین میزان تنوع صادرات از شاخص هرفیندال-هریشمن و برای تخمین مدل از روش فیلتر کالمن طی دوره 1978 تا 2012 استفاده شده است. نتایج مقاله حاکی از ارتباط مثبت و معنادار بین سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری داخلی، شاخص رقابت پذیری، توسعه بخش مالی، قدرت نهادی و نرخ ارز با تنوع صادرات است. این یافته ها پیامدهای مهمی از نظر سیاستی جهت تدوین برنامه های آتی به منظور دستیابی به توسعه پایدار دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد به منظور افزایش درجه تنوع سازی صادرات رشد اعتبارات به بخش خصوصی و افزایش توان رقابتی بین المللی برای جذب سرمایه گذاران خارجی مد نظر قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
با 1 Adam Smith 2 Ricardo 3 Heckscher-Ohlin 4 Singer 5 Prebisch توجه به اینکه کشش درآمدی محصولات اولیه پایین است ، کشورهای در حال توسعه بایستی تنوع محصولات صادراتی خود را افزایش دهند تا از این طریق بتوانند بر ریسک حاصل از شوکهای کالایی، بیثباتی شرایط تجاری و قیمت فائق آیند.
(2003 1 Matthee and Naude 2 Al-Marhubi 3 Agosin 4 Lederman and Maloney 5 Gutierrez depineres and Ferrantino 6 Herzer and Nowak-Lehman 7 Imbs and Wacziarg همچنین تنوع سازی صادرات موجب افزایش ریسک سرمایه گذاری میشود (آسم - اوغلو و زیلیبوتی ١، ١٩٩٧).
بنابراین با توجه به مطالعات انجام شده ، در این مقاله به بررسی عوامل و متغیرهای مؤثر بر تنوع صادرات بر اساس نظریه پربیش -سینگر برای کشور ایران با استفاده از رویکرد پارامتر زمان -متغیر به دلیل وقوع تکانه ها، تغییرات سیاستی، شوکهای قیمتی نفتی، سیاست های ارزی و ...
1 Berthelemy and Chauvin 2 Moran 3 Ekholm et al 4 Gourdon خان و کامار١ (١٩٩٧) از این ایده حمایت کردند که اثر سرمایه گـذاری در تولیـدات صادراتی بر روی رشد اقتصادی مثبت است .
کـاهش 1 Khan and Kumar 2 Knight et al 3 Aghion and Howitt ارزش پول ملی، تقاضای خارجیان را برای کالاهای قابل مبادله داخلی افـزایش مـیدهـد که این امر منجر به افزایش فرصت های تولید و صادرات کالاهای جدید و توسعه صادرات محصولات جدید میشود.
Export diversification an inclusive growth, Policy research Working Paper, Vol. 127, Washington DC, World Bank.