چکیده:
بخش عمدهای از آیات قرآن کریم در قالب تعامل گفتاری بیان شدهاند و از منظر گفتمان دراماتیک قابل بررسی هستند. در این پژوهش نخست انواع مختلف دیالوگ و همینطور تعاریف و مفاهیم اصلی آنها مرور میشوند و ثانیاً گفتمان و دیالوگ به مثابۀ گفتمان مورد توجه قرار میگیرند. سپس در چهارچوب مذکور، از دایرۀ گستردۀ دیالوگهای قرآنی بر رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع) تمرکز میشود که در آیاتی از سورههای هود، حجر، عنکبوت و ذاریات مطرح شدهاست. همچنین ضمن مرور دنبالهها و نوبتهای گفتاری در آیات پیشگفته، تحقق یا عدم تحقق شاخصهای هر یک از اقسام دیالوگ در این رخداد نیز بررسی میشود. بر این اساس میتوان گفت که تعاملات موجود در رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع) کموبیش همسو و منطبق با چهارچوب گفتمان دراماتیک و واجد ویژگیهای ساختاری و کارکردی تبیین شده هستند؛ در نتیجه میتوان آنها را بدون تغییر یا با اعمال کمترین تغییرات در اقتباسهای قرآنی مورد استفاده قرار داد.
A great amount of the verses in the Holy Qoran deal with communicative correspondences, and are therefore good cases to be analyzed in terms of dramatic discourse. This article aims to study the different types of dialogue in general, and then studies dialogue as an important mode of discourse. Then, on the basis of the current theories in discourse analysis, it studies the story of the presence of the angles in Abraham's house, which takes place according to the verses 69-73 in Hud chapter, 51-58 in Hijr chapter, 31-32 in Ankabut chapter, and 24-34 in Zariyat chapter. The present article studies the turns of the dialogues, and their dramatic potentials to proceed the story. The article concludes that the interactions available in this story and its likes may be set well in the framework of dialogue analysis, and this approach can pave the way for better dramatic adaptations of the Holy Qoran.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس می توان گفت که تعاملات موجود در رخداد گفتاری حضور فرشتگان در منزل حضرت ابراهیم (ع ) کم وبیش هـم سـو و منطبق با چارچوب گفتمان دراماتیک و واجد ویژگی های ساختاری و کارکردی تبیین شدهاند؛ در نتیجه می توان آنها را بدون تغییر یا با اعمال کمترین تغییرات در اقتباسهای قرآنی مورد استفاده قرار داد.
همچنین از میان پایاننامه هایی که در ایران با محوریت موضوعی گفتگـو، بـه مطالعـة قـرآن کریم پرداخته اند، می توان به موارد زیر اشاره کرد؛ صفری (١٣٧٨) به مـرور شـیوههـای گفتگـو، شیوة خاص حضرت رسول (ص ) و نقش دانشمندان در هـدایت انـسان بـا الهـام از گفتگـوی پیامبران با مردم پرداخته است ، میرلوحی (١٣٨٣) بر موضوعات، اهداف و شـیوة بهـرهمنـدی از فنون ادبی و بلاغـی تمرکـز کـرده و سـپهری نیـا (١٣٨٨) گفتگوهـای قرآنـی را بـا رویکـردی توحیدمحور مورد توجه قرار دادهاست ، اکبری (١٣٩٠) به گفتگو و دیالوگ به مثابة عنصری ادبی پرداخته است کـه وجـود آن بـه ارزش هـای بلاغـی قـرآن مـی افزایـد، همچنـین تبریـز (١٣٩١) گفتگوهای خداوند با پیامبران و غیر پیامبران را با هدف یافتن علت تبیین گفتگویی مرور کـرده و شاددل (١٣٩٢) عنصر گفتگو را به عنوان عنصری ادبی ، با تمرکز بر قصص حضرات نوح (ع ) و موسی (ع ) مطالعه کردهاست .
سپس دو نوبت دیـالوگ در آیة ٥٢ میان فرشتگان و پیامبر خدا جریان می یابد؛ به صورتی که بخـش اول صـرفاً محـدود به واژة سلام و بخش دوم به جای پاسخ طبیعی به سلام، پارهگفتی از سوی ابراهیم (ع ) بـه منظـور بیان احساس ترس ایشان از ملائکه است .