چکیده:
جهانی شدن باعث ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی در اکثر نقاط دنیا شده است و شاید شهرها در این زمینه، شهر ها شاید بیشترین تاثیر پذیری را داشته اند. در یکی دو دهه گذشته مفهوم جدیدی از شهر در ادبیات جامعه شناسی و مطالعات شهری با عنوان ” شهر جهانی ” رواج یافته است. هر چند هنوز درباره تعریف دقیق و تعیین معیارهای شهر جهانی اتفاق نظری به دست نیامده است، ولی در این مورد که فن آوری های جدید اطلاعات، ارتباطات مخابراتی، سهولت نقل و انتقالات افراد و کالاها و… دامنه فعالیت ها در شهرها نتیجه اهمیت و نقش آفرینی برخی شهرهای جهان را افزایش داده اند، اتفاق نظر نسبی ای وجود دارد. مقاله حاضر که با روش توصیفی انجام گرفته است در نظر دارد مفهوم ” شهر جهانی ” را معرفی کرده، برخی تعریف ها و ویژگی های این گونه شهر ها را درد که نماید و نقش آنها را در فرایند عام تر جهانی شدن مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
تئوری شهر جهانی فریـدمن ١ نیـز شـهر جهـانی را بـر اسـاس داشتن سه شاخص معرفی میکند، ١- فعالیت ادارات مرکزی شرکت ها ٢- مراکز مالی ٣- شهرهای مفصلی یا پیوندی ٢ ( که اقتصاد ملـی یـا منطقـه ای را بـه اقتصـاد جهـانی میکنند) (فریدومن ، ١٩٨٦: ٧٢) طرح مفصل بندی فضایی فریدمن از شهر، مربوط به فعالیت های آن بـه عنـوان مرکـزی است که از آن طریق پول ، کارگران ، اطلاعات ، کالا و غیره در نتیجـه روابـط مفصـل بنـدی اقتصادی بین مناطق حومه و اقتصاد جهانی به آنجا سرازیر میشوند.
رویکرد اصلی ساسن در تعریف شهر جهانی با توجـه به چرخه مجازی اقتصادی و چهار کارکرد جدید مشخص میشود، ١- تقاضا جهت کنترل ، شهرها را تبدیل به مراکز فرماندهی میکند؛ 1 Friedmann 2 Articulator Cities 3 Sub-regional 4 Global City 5 World City ٢- این امر به ارایه خدمات مربوط به بخش مالی و تجـاری شـده و شـهرها تبـدیل بـه مکان های کلیدی برای بخش اقتصادی پیشرو منجر میگردند؛ ٣- در این صورت شهرها تبدیل به محل های نوآوری و تولید برای این بخش از اقتصاد (اقتصاد پیشرو) میگردند، ٤- و این شهرها بازار مصرف برای تولیدات بخش پیشرو اقتصادی را فراهم میآورند.
در برخـی مـوارد ایـن امر موجب شروع مباحثه های بین منطقه ای جهت جذب و انجام سرمایه گذاریهای جدیـد شده است ، که باز هم در این صورت نیز فعالیت های پیشـرفته بـه سـمت شـهرهای بـزرگ سرازیر میشوند و مناطق دیگر چنانچه توانایی جذب این سرمایه ها را داشـته باشـند هزینـه سنگینی بابت آن پرداخت میکنند- به ویژه بـرای سـرمایه خـارجی، کـه ایـن امـر موجـب تشدید ضعف ظرفیت اقتصادی ملی و منطقه ای جهت ارایه کالاهای عمومی میشود.