چکیده:
ساختارگرایان تقابلهای دوگانه را از مفاهیم بنیادین این رویکرد دانستهاند و در مطالعات ادبی براین باورند که یکی از سازههای متن، تقابلهای دوگانه است که معنای پنهان آن را شکل میدهد. این تقابلها در متون مختلف به شکلهای متفاوتی بروز پیدا میکنند و میتوان با تحلیل نوع و شیوۀ به کارگیری آنها، به معنای پنهان متن دست یافت. مبنای تعیین تقابلها، سه سطح اصلی روایت است: الف-رویدادها و پیرنگ؛ ب-شخصیت و شخصیتپردازی؛ ج-نماد و نمادپردازی. از تحلیل تقابلهایی که در پس نگاه جنسیتی متن وجود دارد، این نتیجه برمیآید که در رمان خالهبازی، تقابلهای مرتبط با مفاهیم جنسیتی بهنحوی بازتولید میشوند که دو سوی آنها در نقطهای به تعادل میرسند و به تعبیر دیگر، نویسنده در انتخاب و ترجیح بین دوسوی تقابلها، جانب میانهای را نگاه میدارد؛ چنانکه درباره زن نازا و زن بارور، زنی که با ذهن فرهیخته خود قدرت تربیت و پرورش دارد، برگزیده میشود. در این مقاله تقابلهایی که نشاندهندۀ نگاه جنسیتی رمان خالهبازی است و میتواند در مطالعات جامعهشناختی و بهویژه مطالعات زنان مورد استفاده قرارگیرد، استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
از تحلیل تقابل هایی که در پس نگـاه جنسـیتی متن وجود دارد، این نتیجه برمی آید که در رمان خاله بازی ، تقابل هـای مـرتبط بـا مفـاهیم جنسیتی به نحوی بازتولید می شوند که دو سوی آن ها در نقطه ای به تعادل می رسـند و بـه تعبیر دیگر، نویسنده در انتخاب و ترجیح بین دوسوی تقابل هـا، جانـب میانـه ای را نگـاه می دارد؛ چنانکه درباره زن نازا و زن بارور، زنی که با ذهن فرهیخته خود قدرت تربیت و پرورش دارد، برگزیده می شود.
چیه ، یعنی برای عروس شدن خیلی پیر شدم ؟» (همان ،٢٣) از میان این دو سوی تقابل ، متن متمایل به تأهّل است اما به شخصـیت ناهیـد هـم رأی نمی دهد چرا که او در این کاراکتر دارای آرامش و شادی نیست ، همین طور تجرّد حمیرا نیز مورد حمایت متن نیست چراکه در چند جای متن تمایل او به ازدواجی سالم بیان می شود: پس اگه یه مرد رویـایی مثـل ایـن آقـا مسـعود خـودت پیـدا کـردی بهـش معرفـی ام کن (همان ،٢٣) ـ هویت جنسی گذشته /هویت جنسی امروز ـ شخصیت ناهید در گذشته و قبل از ورود به دانشگاه /شخصـیت ناهیـد در زمـان روایت داستان ـ شخصیت مسعود در گذشته به عنوان مردی مبارز و روشنفکر/ شخصیت مسعود به عنوان انسانی با دغدغه های روزمره در زمان روایت داستان ـ ناهید به عنوان شخصیتی گریزان از گذشته / حمیرا به عنـوان شخصـیتی پـذیرای گذشته پرداختن به گذشته و امـروز، یـک تقابـل بنیـادین در مـتن اسـت و نـه تنهـا در میـان شخصیت های مختلف ؛ بلکه در وجود یک شخصیت هم به چشـم مـی خـورد.