چکیده:
برای افزایش گسترة فام رنگی منسوجات، نیاز است رنگرزی با ترکیب دو یا چند مادة رنگزا انجام شود.
اما پیش از رنگرزی به صورت مخلوط باید قابلیت یا عدم امکان ترکیب مواد رنگزا، که با معیار درجه
سازگاری مطرح م یشود، مورد بررسی قرار گیرد.
با توجه به لزوم تولید فام رنگی متنوع در فرش دستباف و اهمیت سازگاری مواد رنگزا، این پژوهش
به بررسی و مطالعه سازگاری مواد رنگزای طبیعی روناس، اسپرک، جاشیر و پوست گردو روی نخ پشمی
م یپردازد. بدین منظور ابتدا قابلیت رنگرزی هر یک از مواد رنگزا روی نخ پشمی بدون دندانه و دندان هشده
با سولفات آلومینیوم به عنوان یکی از شیو ههای رایج تخمین سازگاری انداز هگیری شد. نتایج محاسبه بدین
شیوه نشان داد منحنی قابلیت رنگرزی سه مادة رنگزای روناس، اسپرک و جاشیر مشابه یکدیگر است. در حالی که قابلیت رنگرزی نخ پشمی با مادة رنگزای پوست گردو در مقایسه با سه مادة رنگزای دیگر متفاوت
است. بدین ترتیب تشابه قابلیت رنگرزی سه مادة رنگزای روناس، اسپرک و جاشیر نشان از سازگاری
نسبی این مواد رنگزا دارد. در حالی که تفاوت میان منحنی قابلیت رنگرزی پوست گردو بیانگر سازگاری
پایین این ماده در ترکیب با روناس، اسپرک و جاشیر است.
پس از محاسبه قابلیت رنگرزی هر یک از مواد رنگزا، نخ پشمی با ترکیب دوتایی چهار مادة رنگزا با سه
نسبت متفاوت رنگرزی شد. سپس درجه سازگاری مواد رنگزا از طریق روابط محاسباتی رایج انداز هگیری شد.
نتایج محاسبات نشان داد که رنگزای روناس، اسپرک و جاشیر در ترکیب با یکدیگر درجه سازگاری خوب
تا عالی دارند. در حالی که ترکیب پوست گردو با هر یک از سه مادة رنگزای دیگر موجب بروز سازگاری
پایین با درجه خیلی ضعیف تا ضعیف م یشود.
علاوه بر آن، نتایج تحقیقات نشان داد دو عامل غلظت هر یک از مواد رنگزا در حمام مخلوط و استفاده از
دندانه بر سازگاری تاثیر داشته و موجب تغییر درجه سازگاری مواد رنگزا م یشود. به طور کلی نتایج این
پژوهش نشان داد که مواد رنگزای روناس، اسپرک و جاشیر سازگاری بالایی در مقایسه با یکدیگر دارند
و از قابلیت ترکیب در یک حمام برای رنگرزی نخ پشمی برخوردارند. در حالی که امکان ترکیب سه
مادة رنگزای مذکور با پوست گردو به دلیل وجود درجه سازگاری ضعیف وجود ندارد. روش تحقیق این
مقاله کاربردی است و شیوة جم عآوری اطلاعات آن کتابخان های و آزمایشگاهی است.