چکیده:
پژوهش حاضر، با هدف شناسایی منظرها و چالشهای آموزش فعال در نگرش استادان دانشگاه اجرا گردید. این پژوهش در رویکرد کیفی و به روش مطالعه پدیدارشناسی انجام پذیرفت. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل 25 استاد دانشگاه تهران در دانشکده های علوم انسانی و اجتماعی بودند که به روش انتخاب هدفمند و به واسطه فرم مشاهده آموزش و انتخاب دانشجویان برگزیده شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه کیفی و از نوع مصاحبه با پرسشهای باز و استاندارد شده بود و داده ها مطابق با رویکرد تحلیل تفسیری نظریه زمینه ای استراس و گلاسر تحلیل و طبقه بندی گردید. پس از تحلیل، تفسیر و طبقه بندی، مضامین حاصل از بیانات استادان هر دو گروه آموزش سنتی و فعال در دانشگاه ، شش مقوله حاصل آمد: توصیف آموزش، نقش استاد در آموزش ، واکنش در برابر روشهای نوین، گرایشبه روشهای نوین، چالشها در برابر روشهای نوین و اصلاحات لازم برای ارتقاء آموزش؛ در بعد نگرش به آموزش فعال درحالیکه استادان آموزش فعال، بر تعامل میان استاد و دانشجو، متمرکز گردیدند، استادان روش سنتی آموزش فعال را بر پایه نقش محوری استاد در کلاس درس توصیف مینمایند. در بعد گرایش به آموزش فعال استادان آموزش سنتی برای کاربرد روشهای فعال بر پیشآیند وجود دانشجویان با انگیزه و علاقهمند باور دارند و عدم آمادگی دانشجویان را علت عدم علاقه نسبت به کاربرد این روشها ذکر میکنند اما استادان آموزش فعال، ارزیابی بهتری از تغییرات به وجود آمده در آموزش داشته و تعاملی و دوسویه تر شدن آموزش را به عنوان تغییر مطلوب آموزش به سوی فعال ساختن و درگیری بیشتر دانشجویان در فرایند آموزش مطرح مینمایند. در بعد موانع موجود برای استفاده از آموزش فعال، استادان آموزش سنتی بر معایب این نوع از آموزش تأکید نموده و آن را نیز بر اساس نقش محوری استاد و وظیفه اصلی او در اانتقال هر چه بیشتر محتوا بیان میکنند. درحالیکه استادان آموزش فعال چهار دسته چالشهای مرتبط با استاد، سرفصل آموزشی، نظام ارزشیابی و چالش مربوط به ساختار و سازمان آموزش را بیان نمودهاند. وجه مشابه هر دو گروه از استادان در بعد اصلاحات لازم برای ارتقاء آموزش است که در چهار طبقه قرار میگیرد: 1) تحول در نگرش به آموزش در دانشگاه، 2) اصلاحات ساختاری آموزش عالی جهت تسهیل آموزش فعال، 3) توانمند سازی استادان و 4) بازنگری محتوا و روشهای ارزشیابی متناسب با رویکرد نوین آموزش
خلاصه ماشینی:
جدول ١: رئوس کلي پرسش ها در مصاحبه آگاهي از آموزش فعال : تعريف شما از تدريس و آموزش چيست ؟ آيا ميتوانيم بگوييم امروزه مفاهيم تدريس و آموزش تغيير کرده اند؟ از نظر شما آموزش فعال يعني چه ؟ نقش استاد و دانشجو و تعامل ميان آنها در چنين آموزشي چگونه هست ؟ گرايش به آموزش فعال : شما به آموزش فعال و روشهاي تدريس زير مجموعه آن علاقه منديد؟ در چه شرايطي استفاده کرده و در چه شرايطي نه ؟ چالش هاي پيش رو: در استفاده روشهاي فعال آموزش با چه موانعي وجود دارد؟ موانع موجود در ساختار و سازمان آموزشي، مسائل ممکن در ارتباط با دانشجويان ، مسائل احتمالي در مورد همکاران ، محدوديت هايي چون ارزشيابي در طي فرايند ارتقاء شغلي اصلاحات لازم : جهت ارتقاء آموزش در دانشگاه چه بايد کرد؟ چه چيزهايي واقعا بايد تغيير کند؟ شرايط ، ديدگاهها، نقش ها، امکانات ، مشوقع هاي شغلي و سازماني روش پردازش پس از مصاحبه تمامي گفت و گوها در نوشتار پياده شده ، با نام مستعار ثبت گرديد و برپايه رويکرد استراوس و گلاسر براي مقوله بندي داده هاي واژگاني و به شيوه ي تحليل تفسيري پردازش شدند.