چکیده:
حق فراموش شدن، مفهوم نسبتاً جدیدی است که در اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا مطرح شده است. این حق به اشخاص امکان درخواست حذف اطلاعات و دادههایی را میدهد که با رضایت آنها یا توسط اشخاص ثالث بر روی صفحههای اینترنت منتشر شده است؛ در نتیجه اِعمال این حق، دیگران نمیتوانند آنها را از طریق نتایج موتورهای جست و جو مورد ردیابی قرار دهند و با گذشت زمان مورد برچسبهای مختلف اجتماعی قرار نمی گیرند. حق فراموش شدن حق مطلقی نیست و باید در تعامل با سایر حقوق مثل حق آزادی بیان و آزادیهای رسانهای در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اوضاع و احوال خاص هر پرونده باید مشخص شود که آیا تقاضای حذف اطلاعات، موجه است یا خیر. جستار حاضر به روش تحلیلی-توصیفی، موضوع را در نظامهای حقوقی اتحادیه اروپایی، ایالات متحده آمریکا، فقه امامیه و حقوق ایران بررسی کرده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که در ایران، چنین حقی به طور صریح وجود ندارد و شناسایی قانونی این حق ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
مفهوم نخست حق فراموش شدن، حق اشخاص موضوع دادهها جهت ملزم نمودن دیگر افراد یا سازمانها به پاک کردن اطلاعات راجع به آنها است و صرفنظر از این که خود شخص موضوع دادهها آنها را در اینترنت قرار داده باشد یا شخص ثالث اعمال میشود.
با توجه به اینکه حق فراموش شدن اصولا مربوط به اطلاعاتی است که قبلا افشاء شده و در حال حاضر اهمیت ندارد یا به طور کلی فرد تمایلی به استمرار انتشار آنها ندارد، این اصل نمیتواند مبنای مستقیمی برای آن باشد، هر چند که روح حاکم بر اصل مذکور، نشان از اهمیت حریم خصوصی در ایران دارد.
به نظر میرسد از حکم این ماده نیز میتوان مبنایی برای حق فراموش شدن استنباط نمود، زیرا اطلاعاتی که سابقا منتشر شده و اکنون در حالت عادی قابل بازیابی نیست، هرگاه در نتایج جستجو نمایش داده شود، ممکن است موجب ضرر یا هتک حیثیت فرد شود؛ لذا افراد باید حق حذف چنین نتایجی را داشته باشند.
حکم این ماده نیز میتواند به عنوان مبنایی برای حق فراموش شدن در نظر گرفته شود زیرا اطلاعات راجع به حریم خصوصی، به عنوان استثنائی بر حق دسترسی به اطلاعات قلمداد شده است.
- Mantelero, Alessandro, (2013), “The EU Proposal for a General Data Protection Regulation and the Roots of the 'Right to be Forgotten'”, Computer Law & Security Review, Vol. 29, Issue 3.
Gregory, (2014), “The Right to be Forgotten in the European Union: Enforcement in the Court of Justice and Amendment to the Proposed General Data Protection Regulation”, Journal of Internet Law, Vol. 18, No. 1.