چکیده:
با توجه به ابهام فراوان صفت «مدرن» در ترکیب فناوری مدرن، در این مقاله، پس از معرفی و نقد رویکرد غالب در میان اندیشمندان و منتقدان فناوری، که رویکردی مطلقانگار است و فناوری مدرن را دارای ماهیتی ثابت و مشخص میداند، رویکردی دیگر معرفی میشود که «مدرن» را در معنای نسبی و کاربردی آن در نظر میگیرد و نسبت به رویکرد مطلقانگار مزایایی همچون بیطرفی، دقت و کارآمدی دارد. ملاکهای سهگانه معرفیشده در این رویکرد برای مدرنبودن فناوری، همگی با مبنایی انسانشناختی اخذ و اقتباس شدهاند و نشان میدهند که فناوری مدرن، «برای» انسان و «نزد» او، حاوی چه تغییرات و تحولاتی است. این تمایزها میتواند به علمای اخلاق، روانشناسان، جامعهشناسان و انسانشناسان برای درک و تفسیر بهتر رفتار انسان مدرن کمک کند و آنها را برای مطرحکردن دستورالعملهای بهتر به منظور اصلاح وضعیت بغرنج انسان کنونی یاری دهد.
خلاصه ماشینی:
تمایز فناوری مدرن از فناوری پیشامدرن : رویکردی انسان شناختی مرتضی طباطبایی غلامحسین توکلی چکیده با توجه به ابهام فراوان صفت «مدرن » در ترکیب فناوری مدرن ، در این مقاله ، پس از معرفی و نقد رویکرد غالب در میان اندیشمندان و منتقدان فناوری، که رویکردی مطلق انگار است و فناوری مدرن را دارای ماهیتی ثابت و مشخص می داند، رویکردی دیگر معرفی می شود که «مدرن » را در معنای نسبی و کاربردی آن در نظر می گیرد و نسبت به رویکرد مطلق انگار مزایایی همچون بی طرفی ، دقت و کارآمدی دارد.
اساسا آیا می توان ملاکی را یافت که با مراجعه به آن بتوان روشن کرد که از میان مجموعه ابزار و ادوات موجود در هر خانه ، از جارودستی و قاشق و چنگال گرفته تا دوربین دیجیتال و حافظه جانبی ٦٤ گیگابایتی، کدام یک مدرن است و کدام پیشامدرن ؟ اهمیت این مسئله در این است که با مشخص شدن معنای دقیق «مدرن » و تعیین مصادیق فناوری مدرن روشن می شود که چه تحولی یا تحولاتی در فناوری بشری رخ داده است و این آگاهی کمک می کند که موضع معقولی در برابر آن اتخاذ کنیم ؛ چراکه بدون داشتن یا به دست دادن تصویری روشن و دقیق از ویژگی های فناوری مدرن ، هر گونه موضع گیری مثبت یا منفی در قبال این پدیده ، غیرعلمی و بی نتیجه است و داوری در این زمینه را ناممکن می سازد.