چکیده:
هدف این پژوهش اثبات ضرورت ایجاد آنتولوژی فقه برای مدیریت اطلاعات فقهی در فضای وب معنایی و برتری آنتولوژی فقه از اصطلاحنامه در این فضا است. خروجی آن نیز نقشه و ساختار جامعی از فقه است که محدودیت ساختارهای سنتی فقه و ساختار مبتنی بر اصطلاحنامۀ فقه را ندارد. به همین جهت میتوان بهسبب آن اطلاعات فقهی در این فضا را به بهترین شکل، مدیریت و سازماندهی کرد و نیازهای کاربران را در این فضا بهنحو مطلوبی پاسخ داد. برای دستیابی به این هدف، دو شیوه از شیوههای مهم مدیریت دانش یعنی شیوۀ اصطلاحنامه و آنتولوژی مقایسه گردیده و ثابت شده است که اساساً امکان تبادل دانش بین انسان و ماشین ازطریق اصطلاحنامه وجود ندارد، اما آنتولوژی فقه این امکان را فراهم میکند؛ یعنی سطح استانداردسازی دادههای فقهی را تا اندازهای بالا میبرد که دادهها برای ماشین نیز قابلپردازش و درککردن باشد و بدین طریق، دادهها هوشمندتر از گذشته میشوند.
خلاصه ماشینی:
برای دستیابی به این هدف، دو شیوه از شیوههای مهم مدیریت دانش یعنی شیوۀ اصطلاحنامه و آنتولوژی مقایسه گردیده و ثابت شده است که اساسا امکان تبادل دانش بین انسان و ماشین ازطریق اصطلاحنامه وجود ندارد، اما آنتولوژی فقه این امکان را فراهم میکند؛ یعنی سطح استانداردسازی دادههای فقهی را تا اندازهای بالا میبرد که دادهها برای ماشین نیز قابلپردازش و درککردن باشد و بدین طریق، دادهها هوشمندتر از گذشته میشوند.
5. نقش آنتولوژی فقه در ارائۀ نقشه و ساختاری هستیشناسانه از فقه در فضای وب معنایی آنتولوژیها بهدلیل استفاده از بستر وب معنایی این امکان را فراهم میکنند که میان مفاهیم موجود در یک دانش، ارتباطاتی مانند ارتباط شبکههای عصبی برقرار شود: بهطوریکه جستوجوگر در مواجهه با نتایج بازیابی برآمده از یک نظام مبتنی بر آنتولوژی، بهطور غیرمستقیم به این شناخت میرسد که هر مفهوم (عبارت موضوعی و یا توصیفگر) چه ارتباطی با سایر مفاهیم وابسته و مشابه دارد؛ لذا شناخت وی نهتنها دربارۀ مفاهیم ارتقا مییابد، بلکه وی قادر میشود ساختار دانش را نیز بهشکل یک تصویر کلان از بازنمونهای زبانی درک کند (فتاحی و ریسمانباف، 1395: ص417).
ir) ایجاد آنتولوژی جامع، متقن، اثربخش و منطبق با واقعیت دانش فقه متوقف بر ذکر صریح، کامل، دقیق، غیرمبهم و شفاف روابط میان مفاهیم در این حوزۀ دانشی است.
در حقیقت، این ویژگی جزء ماهیت آنتولوژی است که بهواسطۀ تبیین دقیق و صریح روابط بین مفاهیم و استفاده از ماشین (فناوری رایانه) و وب معنایی، عملا ساختاری مطابق با واقعیت دانش فقه را همانگونه ارائه میدهد که هست.