چکیده:
سعی این پژوهش برآناست تا تصویرپردازیهای حماسی دیوان متنبی و عنصری را در قصایدی که بهصورتویژه به شرح جنگها و لشکرکشیهای سیفالدوله و محمود غزنوی، پرداختهاست، موردبررسیقراردهد و با تجزیه و تحلیل موضوعات مشترک بهکاررفته در تصویرهای حماسی دوشاعر و بررسی تاثیر صبغهاقلیمی بر خلق این تصویرها بهاین پرسش اساسی پاسخ-دهد که هریک ازاین دو شاعر برای خلق تصویرهای حماسی از چه تکنیکهایی استفادهکردهاند وکاربرد این تکنیکها در نهایت چه تاثیری بر سطحی یا عمیقبودن تصاویر گذاشتهاست؟ در این تحقیق قصایدی انتخابشدهاست که اختصاصا به شرح جنگهای سیفالدوله و متنبی میپردازند و بعضی از آنها فهرستی از جنگهای این دو پادشاه هستند. شیوه ارائه مطالب در این تحقیق، تحلیلی است و پژوهش در پایان بهاین نتیجه دستمییابد که مشترکات زیادی در موضوعات و تکنیکهای تصویر-پردازی حماسی دو شاعر دیدهمیشود. براساس این پژوهش عنصری با تاثیرپذیری از متنبی، در بیشتر موضوعاتی که متنبی تصویرپردازیکرده، نمونههایی خوب از قصاید حماسی را به ادبفارسی تقدیمکردهاست. اما شیوه عنصری در خلق تصاویر حماسی یعنی بهکارگیری تکنیکهایی چون استفاده از اوزان مناسب حماسه، واژگان و ترکیبات حماسی، تشبیهات و استعارههایی با مضامین حماسی و استفاده از قصاید مقتضب که به حماسیترکردن فضای قصاید او کمکمیکند، سببمیشود که بتوانادعاکرد هرچندتصویرهای متنبی از نظر تازگی، تنوع، پیچیدگی و پویایی، بر تصویرهای عنصری برتری دارند، اما تصاویر عنصری ازنظر بهکارگیری مجموعه عناصر حماسی برای ایجاد لحن حماسی قصاید، در جایگاه بالاتری قراردارند. همچنین نشاندادن سطحیبودن تصاویر حماسی دو شاعر و دوربودن از تراکم و تودرتویی تصاویر ازآنگونه که منجربه پیچیدگی و دورخیالی شعر میشود، برآیند دیگر این پژوهشاست.
خلاصه ماشینی:
مقايسۀ تطبيقي تصويرپردازيهاي حماسي در ديوان متنبي و عنصري 1 سار برامکي چکيده سعي اين پژوهش برآن است تا تصويرپردازيهاي حماسي ديوان متنبي و عنصري را در قصايدي که به صورت ويژه به شرح جنگ ها و لشکرکشيهاي سيف الدوله و محمود غزنوي، پرداخته است ، مورد بررسي قراردهد و با تجزيه و تحليل موضوعات مشترک به کاررفته در تصويرهاي حماسي دو شاعر و بررسي تأثير صبغۀ اقليمي بر خلق اين تصويرها، به اين پرسش اساسي پاسخ دهد که هر- يک ازاين دو شاعر، براي خلق تصويرهاي حماسي از چه تکنيک هايي استفاده کرده اند وکاربرد اين تکنيک ها در نهايت چه تأثيري بر سطحي يا عميق بودن تصاوير گذاشته است .
شيوة ارائه مطالب در اين تحقيق ، تحليلي است و پژوهش در پايان به اين نتيجه دست مييابد که مشترکات زيادي در موضوعات و تکنيک هاي تصويرپردازي حماسي دو شاعر ديده ميشود و عنصري با تأثيرپذيري از متنبي، در بيشتر موضوعاتي که متنبي تصويرپردازيکرده ، نمونه هايي خوب از قصايد حماسي را به ادب فارسي تقديم کرده است اما شيوة عنصري در خلق تصاوير حماسي که به حماسيترکردن فضاي قصايد او کمک ميکند، سبب ميشود که بتوان ادعاکرد هرچند تصويرهاي متنبي ازنظر تازگي، تنوع ، پيچيدگي و پويايي، بر تصويرهاي عنصري برتري دارند، تصاوير عنصري ازنظر به - کارگيري مجموعۀ عناصر حماسي براي ايجاد لحن حماسي قصايد، در جايگاه بالاتري قراردارند.
وحيد سبزيان پور (١٣٩٣) در مقالۀ «بررسي تطبيقي حماسه در شعر متنبي و فردوسي(مطالعۀ موردي: تصوير گرد و غبار جنگ )»، تصويرپردازيهاي دو شاعر از گردوغبار برخاسته از نبرد لشکريان و شيوه هاي اين تصويرپردازي را بررسي و تحليل کرده است .