چکیده:
یکی از پیامدهای مهم انقلاب اسلامی و شاید یکی از چشمگیرترین تحولاتی که دوران پساانقلاب را از دوران پیش از آن متمایز میکند سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. برخی حتی ممکن است تا جایی پیش روند که بگویند سیاست خارجی یکی از ارکان مهم هویتبخش جمهوری اسلامی است و بر همین اساس، شاید بتوان آن را به درستی از کانونهای مهم مطالعات پساانقلابی قرار داد. این مقاله تلاشی است در جهت فهم تأثیر تکوینی انقلاب اسلامی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی. با استفاده از شکل سادهشده و محدودی از رویکرد تحلیل گفتمان، این تأثیر در چارچوب دالهای اصلی استقلال، مقاومت، و عدالت و نیز دگرسازیهای شکلگرفته در فرایند انقلابی نشان داده میشود.
خلاصه ماشینی:
برخي حتي ممکن است تا جايي پيش روند که بگويند سياست خـارجي يکـي از ارکـان مهـم هويت بخش جمهوري اسـلامي اسـت و بـر همـين اسـاس ، شـايد بتـوان آن را بـه درسـتي از کانون هاي مهم مطالعات پساانقلابي قرار داد.
با استفاده از شکل ساده شده و محدودي از رويکرد تحليل گفتمان ، اين تأثير در چارچوب دال هاي اصلي استقلال ، مقاومت ، و عدالت و نيز دگرسازيهاي شکل گرفته در فرايند انقلابي نشان داده ميشود.
در رويکردهـاي معنامحور به طور خاص به عناصر هنجاري داخلي و لاجرم بـه تـأثيرات انقـلاب اسـلامي توجه ميشود که از جمله ميتوان به آثاري اشاره کرد که در آنها به تأثير دين (حيراني - نيا ١٣٨٧)، انطباق ميان عناصـر دينـي- انقلابـي و مصـالح (ظريـف و سـجاديه ١٣٩٣)، عناصر قدرت نرم جمهوري اسلامي (جمال زاده ١٣٩١، افتخاري و جانيپور ١٣٩٢، رهبر، نجات پور، موسوينـژاد ١٣٩٤)، امنيـت هسـتيشـناختي (دهقـاني فيروزآبـادي ١٣٨٨)، ايدئولوژي (ابراهيمي ١٣٨٨)، جايگاه جنگ نرم (افتخاري ١٣٩١)، سـاختارهاي معنـايي (٢٠١٠ Moshirzadeh؛ حداد ١٣٩٤)، گفتمان هاي سياست خارجي (تاجيک و دهقـاني فيروزآبادي ١٣٨٢، دهقاني فيروزآبادي ١٣٧٩، متقـي و آزرمـي ١٣٩٣)، صـدور انقـلاب (يزداني و اخجسته ١٣٩١)، ديپلماسي عمومي (يزدانـي و نژادزنديـه ١٣٩٢)، اسـتقلال - طلبي علمي-فناورانه (٢٠٠٧ Moshirzadeh؛ صنيع اجلال ١٣٩٦)، گفتمان جهان سـوم - گرايي (ارغواني پيرسلامي ١٣٩٤) و مانند آن پرداخته شده اسـت .
ديـديم که سه دال محوري استقلال ، عدالت و مقاومت جايگاهي ويـژه اي در گفتمـان انقـلاب داشتند و تداوم آنها در اصول و قواعد تکويني و هويت بخش «خود» در قـانون اساسـي جمهوري اسلامي ديده ميشود و هـم در هـر دو گفتمـان مهـم قـوام بخـش سياسـت خارجي ايران در دوران پس از انقلاب .