چکیده:
در این پژوهش با توجه به اهمیت عدالت در اسلام، این پرسش مطرح میشود که مفهوم عدالت در اندیشة سیاسی اسلام چیست و شاخصههای آن کدامند؟ و با چه راهبرهایی میتوان عدالت سیاسی را متحقق ساخت؟ با توجه به اینکه مفهوم عدالت با مفهوم حق پیوند تنگاتنگی دارد در این پژوهش با روشی تفسیری - تحلیلی تلاش شده تا براساس مفهوم حق، مفهوم عدالت سیاسی را شاخصسازی کند. براساس یافتههای این مقاله اگر ذیحقان را در عرصة سیاسی مردم و حکومت بدانیم در آن صورت، باید گفت اعطای حقوق متقابل سیاسی مردم و حکومت زمینهساز تحقق عدالت سیاسی خواهد بود که راهبرهای تحقق این امر ازیکسو نیازمند شناسائی حقوق الهی- فطری افراد و حکومت و ازسویدیگر اجرای حقوق فردی و اجتماعی مورد توافق بین مردم و یا بین حکومت و مردم میباشد. در این راستا لحاظ کردن اجتهاد مستمر و استفاده از نظرات عقل جمعی و کارشناسی در عرصههای مختلف ازجمله دیگر راهبردها برای تحقق عدالت سیاسی میباشد.
خلاصه ماشینی:
براساس يافته هاي اين مقاله اگر ذيحقان را در عرصۀ سياسي مردم و حکومت بدانيم در آن صورت ، بايد گفت اعطاي حقوق متقابل سياسي مردم و حکومت زمينه ساز تحقق عدالت سياسي خواهد بود که راهبرهاي تحقق اين امر ازيک سو نيازمند شناسائي حقوق الهي- فطري افراد و حکومت و ازسويديگر اجراي حقوق فردي و اجتماعي مورد توافق بين مردم و يا بين حکومت و مردم ميباشد.
حال با توجه به اينکه بحث عدالت در حوزه هاي مختلف اجتماعي ، اقتصادي، قضائي و سياسي مطرح است ، اين پژوهش به دنبال تبيين مفهومي و شاخص هاي مفهوم عدالت در حوزة سياسي در انديشۀ سياسي اسلام ميباشد و تلاش ميکند به اين پرسش پاسخ دهد که مفهوم عدالت در انديشۀ سياسي اسلام چيست و شاخصه هاي آن کدامند؟ با توجه به اينکه مفهوم عدالت با مفهوم حق پيوند تنگاتنگي دارد در اين پژوهش تلاش شده تا براساس مفهوم حق مفهوم عدالت سياسي را شاخص سازي کند و براين اساس تلاش ميکند که اين فرضيه را ثابت کند که اگر ذيحقان عمده را در عرصۀ سياسي، مردم و حکومت بدانيم در آن صورت ، بايد گفت اعطاي حقوق متقابل سياسي مردم و حکومت زمينه ساز تحقق عدالت سياسي خواهد بود.
اما سؤال مهم اين است که چگونه انسان ميتواند از اين حقوق طبيعي خود آگاهي پيدا کند و آن ها را کشف کند؟ آيا احکام شريعت اين حقوق را تبيين ميکنند و يا عقل بشري به صورت مستقل به آن دست مييابد؟ که در پاسخ به اين پرسش سه ديدگاه وجود دارد که منجر به سه نوع نگرش به حقوق طبيعي در بين مسلمانان و درنتيجه منجر به سه نوع نگاه به عدالت ميگردد.