چکیده:
هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی دانشجویان دوره دکتری با نقش میانجی سواد اطلاعاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری بود. پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش اجرا توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان دوره دکتری به تعداد 1000 نفر بود. حجم نمونه از طریق جدول کرجسی و مورگان مشخص و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده 278 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه استاندارد خودکارآمدی شرر و مادوکس، پرسشنامه استاندارد یادگیری خودراهبر فیشر و پرسشنامه محققساخته سواداطلاعاتی بود. روایی پرسشنامهها از نظر متخصصان گروه علوم تربیتی بررسی و تأیید شد. پایایی پرسشنامهها از طریق ضریب آلفای کرونباخ در یک گروه 30 نفری، برای پرسشنامه خودکارآمدی 79/0، برای پرسشنامه یادگیری خودراهبر 83/0 و برای پرسشنامه سواد اطلاعاتی 89/0 برآورد گردید. در تحلیل دادهها از نرمافزار آماری 8.5 Lisrel و SPSS نسخه 18 استفاده شد. فرضیهها از طریق آزمون مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین یادگیری خودراهبر و سواد اطلاعاتی دانشجویان رابطه مثبت معناداری وجود دارد؛ بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی دانشجویان رابطه مثبت معناداری وجود دارد؛ بین یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی دانشجویان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج آزمون نشان داد که سواد اطلاعاتی نقش میانجی در رابطه بین یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی دانشجویان دارد.
خلاصه ماشینی:
(Webber & Johnston, 2002) انجمن کتابخانههای آمریکا<FootNote No="16" Text=" American library association"/> (1989) بر این نکته تأکید دارد که سواد اطلاعاتی، پیوستاری از تواناییها، فعالیتها و عادتهای ذهنی است که سبب افزایش یادگیری عمیق میگردد و شامل، درک مفاهیم الزامی درباره محیط؛ مشارکت در بررسی خلاق و عکسالعمل انتقادی برای ایجاد پرسشها و پاسخ، ارزیابی و مدیریت اطلاعات از طریق فرآیندهای تکراری؛ ایجاد دانش جدید از راه مشارکت اخلاقی در انجمنهای یادگیری، بورس تحصیلی و اهداف مدنی و منطبق کردن یک دیدگاه راهبردی از علاقهها، جهتگیریها و مفروضات است.
نتایج تحقیق اسفار و زین الدین (Asfar & Zainuddin, 2015) نیز با عنوان «نگرش دانشجویان از کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بهبود یادگیری خودراهبر»، نشان داد که کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات سبب افزایش سطح آمادگی افراد در یادگیری خود راهبر و تسهیل در برقراری تعامل با محیط وب، سایر همکلاسیها و معلمان میشود.
تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی و عملکرد یادگیری دانشجویان به روش حل مسأله موضوع پژوهشی است که توسط هنگ و منصور (Heng & Mansor, 2010) در مالزی انجام شد.
مقادیر برآورد شده در جدول 3 نشان دهنده آن است که بین یادگیری خودراهبر با خودکارآمدی دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
یافتههای این پژوهش با یافتههای بیتلر و متیلاچر (Beitler & Mitlacher, 2007) و چو و تسی Chu & Tsai, 2009)) که نشان دادند، افزایش سواد اطلاعاتی سبب بهبود مهارت یادگیری خودراهبر میشود و یافتههای لادل (Ladell, 2012) که نشان داد، دانشجویانی که دارای سواد اطلاعاتی هستند؛ میتوانند نیازهای یادگیری خود را تشخیص دهند و با یافتههای ابیلی، نارنجی و مصطفوی(Abili et a8) که نشان دادند بین تمامی مؤلفههای یادگیری خودراهبر (خودمدیریتی، خودکنترلی و رغبت برای یادگیری) با سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشجویان رابطه وجود دارد، همخوان میباشد.