چکیده:
کتاب لسانالعرب یکی از بزرگترین معجمهای زبان عربی است؛ اهمیّت این کتاب به
خاطر گسترده بودن مواد آن است که بالغ بر هشتاد هزار لغت را مورد بررسی قرار داده است؛
اما آن طور که شایسته است این معجم مورد توجه پژوهشگران واقع نشده است. در این اثر به
وجود عناصر غیر عربی یعنی قرضی اشاره شده است. این واژهها همواره مراجعه کنندگان به
این معجم را به خود مشغول داشتهاندء اما این الفاظ به طور کامل از جنبههای مختلف صرفی»
نحوی» آوا شناختی و غیره مورد تحلیل و تبیین قرار نگرفته است. این پژوهش در نظر دارد
شیوة ابن منظور را در بررسی واژههای قرضی ضمن ارائة شواهد قاموسی مورد بحث و بررسی
قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
لسان العرب، ابن منظور، معجم عربی، قرض گیری،تعریب مقدمه امروزه یکی از بدیهیات مسلم در حوزة زبانشناسی مسأله قرضگیری است، قرضگیری در بین زبانهای زندة دنیا امری طبیعی است و یک حالت خاص واستثنایی زبانی نیست؛ چرا که نمیتوان زبانی را پیدا کرد که از سایر زبانها تأثیر نپذیرفته باشد، هر چند که این زبان در یک گوشة دور افتادهای باشد یا اینکه گویشوران آن زبان به زبان خود تعصب زیادی نشان داده در تولید واژگان زبانی قوی باشند؛ لذا میتوان گفت که قرضگیری نتیجة تحولاتی است که در یک جامعة زبانی پدید میآید و در واقع همان ورود و خروج واژههای بیگانه به زبان را شامل میشود.
(مبارک ، 1968: 292) تا زمانی که یک زبان زنده است به طور طبیعی با سایر زبانها در ارتباط است؛ لذا موادی را از آنها گرفته یا بدانها میدهد؛ پس وجود واژههای قرضی در زبان یک امر حتمی است (ارحیم هبو ، 1990: 90ـ89) بنابر این میتوان گفت که تعریب یک اصطلاح است و معنای اصطلاحی آن این است: اگر الفاظی را که در زبانی برای معنایی وضع شده است عرب نیز استعمال کند بدان تعریب گویند.
(آذرنوش، 1385: 164) اصطلاحات قرضگیری در لسانالعرب ابن منظور در لسان العرب وقتی به واژهای غیر عربی رسیده با آنها برخورد خاصی داشته و به أعجمی بودن آنها تصریح نموده است؛ اما وی مصطلحات این واژههای أعجمی را گاهی یک واژة مفرد و گاه مرکب مترادف و زمانی ترکیبی از جمل یا ترکیبی از مجموعهای از الفاظ فعلی یا اسمی قرار داده است.