چکیده:
شیعه معتقد است تصوّف یک منشا واحد نداشته و عوامل خارجی، از قبیل رهبانیّت مسیحی و ترک دنیای بودایی و ریاضت مرتاضان هندی، باعث پیدایش آن شده است. بنابر دیدگاه شیعه ریشة اصلی پیدایش عرفان اسلامی در خود تعالیم اسلام و قرآن و حدیث و سیرة ائمة اطهار (علیهم السّلام) میباشد. ولی برخی صوفیان افراطی با بدعتهایی که وارد اسلام کردهاند باعث انحراف برخی مریدان ساده دل شدهاند. جستار حاضر با شناسایی این بدعتها در رسالة قشیریّه، نوشتة عبدالکریم بن هوازن قشیری، به عنوان مهمّترین کتاب متصوّفه در قرن پنجم هجری، بدعتهایی همچون سماع و رقص صوفیان، مذمّت کسب روزی، رهبانیّت و زهدگرایی، ساخت خانقاه را با دلایل و منابع شیعه مورد نقد و تحلیل قرار داده است. یافتههای این مقاله، به صورت تحلیلی بر مبنای مستندات کتابخانهای میباشد.
خلاصه ماشینی:
جستار حاضر با شناسایی این بدعتها در رسالة قشیریه، نوشتة عبدالکریم بن هوازن قشیری، به عنوان مهمترین کتاب متصوفه در قرن پنجم هجری، بدعتهایی همچون سماع و رقص صوفیان، مذمت کسب روزی، رهبانیت و زهدگرایی، ساخت خانقاه را با دلایل و منابع شیعه مورد نقد و تحلیل قرار داده است.
(حرعاملی، 1383: 12) در بررسی بدعتها و انحرافات صوفیه، علمای شیعه و اهل سنت، با دید تعصبی و عاطفی، به نقد صوفیه پرداختند ولی این مقاله بدون هیچ جانبداری از فرقهای، تنها، بدعتها و انحرافات در کتاب رسالة قشیریه را که از نظر شیعه بدعت یا انحراف شمرده - مولوی گوید:صوفی آن باشد که شد صفوت طلب نـــه لبـاس صوف و خیـاطی و دبصوفیـــی گشتــه به نــزد ایـن لئام الـخـیـاطـ و الـلـواطـ والـســلام ( زمانی،1386: 5/ ب360)همو گوید: جامــه پشمیــن از برای کــد کننـد « بومسیــلم» را لقب «احمد» کننـد ( همو، 1/ب 320) میشود و ازنظر عقلایی و استدلال محکوم به صحت است در تقابل یکدیگر قرار داده به تحلیل آن میپردازد.
(همان:618) دیدگاه شیعه در خصوص سماع شیخ مفید از علمای شیعه، در کتابی که در رد هواداران حلاج تألیف کرده، به اسناد خود از امام رضا (ع) روایت کرده که در مورد صوفیان و گوش فرادادن آنان به ساز و آواز و دست افشانی و پایکوبی و داد و فریاد و عربده کشیدن و مدهوش شدنشان از آن حضرت سؤال شد، امام فرمود: «آنان همه، ریا کار و فریبکارند تنها برای فریب مردم دست به این کارها می زنند.