چکیده:
تذکره¬ها و کتب تاریخی در مورد آبادانی مقبر¬ةالشّعرا تا قرن دهم هجری اتّفاق نظر دارند؛ لیکن در مورد تاریخ انهدام و ویرانی آن توافقی وجود ندارد. در نیمة دوم قرن دهم هجری حافظ حسین کربلایی در روضات¬الجنان از نابود شدن این مقبره خبر می¬دهد¬، در حالی که در اوایل قرن یازدهم هجری، ملا¬حشری در روضة¬الاطهار از معلوم بودن مزار شاعرانی مانند خاقانی و اسدی در آن سخن به میان می¬آورد و منابع متاخّری مثل اولاد الاطهار و تاریخ دارالسّلطنه تبریز از آنجا به عنوان گورستانی معدوم یاد می¬کنند. این نوشتار به وسیلة فنّ تحلیل محتوا، از یک سو ضمن معرّفی سند و منبعی جدید، به نقد آراء موجود در مورد تاریخچة نابودی مقبر¬ة¬ الشّعرا می¬پردازد و ثابت می¬کند که نوشته¬های مولّف روضة¬الاطهار در زمینة آبادانی مقبره در قرن یازدهم، دقیق و دارای اصالت است؛ از سوی دیگر با توجّه به این که در مورد شاعران مدفون در مقبر¬ة¬ الشّعرا نیز اتفاق نظر وجود ندارد، بعد از معرّفی شاعرانی که یقینا در آنجا به خاک سپرده شده¬اند؛ نشان میدهد که نیّر تبریزی در مقبر¬ة¬ الشّعرا دفن نشده¬ و مدفون بودن انوری، اثیر¬الدّین اخسیکتی و فلکی شروانی در این محلّ، مورد تردید است.
خلاصه ماشینی:
در نیمة دوم قرن دهم هجری حافظ حسین کربلایی در روضاتالجنان از نابود شدن این مقبره خبر میدهد، در حالی که در اوایل قرن یازدهم هجری، ملاحشری در روضةالاطهار از معلوم بودن مزار شاعرانی مانند خاقانی و اسدی در آن سخن به میان میآورد و منابع متأخّری مثل اولاد الاطهار و تاریخ دارالسّلطنه تبریز از آنجا به عنوان گورستانی معدوم یاد میکنند.
این نوشتار به وسیلة فنّ تحلیل محتوا، از یک سو ضمن معرّفی سند و منبعی جدید، به نقد آراء موجود در مورد تاریخچة نابودی مقبرة الشّعرا میپردازد و ثابت میکند که نوشتههای مؤلّف روضةالاطهار در زمینة آبادانی مقبره در قرن یازدهم، دقیق و دارای اصالت است؛ از سوی دیگر با توجّه به اين که در مورد شاعران مدفون در مقبرة الشّعرا نيز اتفاق نظر وجود ندارد، بعد از معرّفی شاعرانی که یقیناً در آنجا به خاک سپرده شدهاند؛ نشان میدهد که نیّر تبریزی در مقبرة الشّعرا دفن نشده و مدفون بودن انوری، اثیرالدّین اخسیکتی و فلکی شروانی در این محلّ، مورد تردید است.
ب- تذکرة تقیالدّین کاشی نیز که تقریباً همزمان با تاریخ حشری نگاشته شده است از معلوم بودن قبر خاقانی در زمان خودش سخن به میان میآورد و مینویسد: «در شهر تبریز فی شهور سنة اثنی و ثمانین و خمسمأئه وفات کرد و او را در سرخاب مدفون گردانیدند و مرقد او الیوم معلوم است» (به نقل از فروزانفر، 1369: 641) ج- علاوه بر این، خانیکوف که در عصر قاجار(1272ه.