چکیده:
پیدایش و رواج اینترنت و فناوری اطلاعات در دهههای پایانی قرن بیستم باعث ایجاد فضایی مجازی گردیده است که از آن با عنوان «فضای سایبر» یاد میشود. این فضای مجازی بسیاری از مفاهیم سنتی حقوق خصوصی را به چالش کشیده است؛ مفاهیمی از قبیل اقامتگاه، قصد و رضای طرفین قرارداد، تسلیم و تسلم موضوع عقد و... در زمره مفاهیمی است که نیازمند تعریفی دوباره است. در این مقاله کوشش شده است تا شیوههای تشکیل قرارداد در محیط اینترنت و نحوه تعیین زمان و مکان تشکیل این قراردادها بررسی گردد.
خلاصه ماشینی:
از جمله مسائل بنیادینی که در عقد بین غایبین مطرح میگردید این بود که زمان و مکان تشکیل عقد چه زمان و چه مکانی است ؟ چه قانونی حا کم بر قرارداد است ؟ چگونه می توان پیام ارسال شده را به شخص خاصی منتسب دانست ؟ آیا ایجاب در عقد بین غایبین قابل عدول است ؟ و...
نگاهی کوتاه به نوشته های فقیهان امامیه به خوبی نشان می دهد که موضوع تشکیل قرارداد بین اشخاصی که از یکدیگر فاصله دارند و در مجلس واحد حاضر نیستند بلکه از طریق وسائل ارتباطی اعم از نامه ، تلفن ، فا کس و اینترنت با یکدیگر مرتبط هستند، برای فقیهان مطرح نبوده است .
به عنوان مثال ، چنانچه مورد عقد محصولات دیجیتالی مانند نشریات یا کتابهای الکترونیک ، نرم افزارهای رایانه ای ، فیلم و نوارهای صوتی یا ارائه مشاوره های حقوقی باشد، مراحل تشکیل قر ارداد، پرداخت ثمن از طریق انتقال رمز کارتهای اعتباری یا پرداخت وجه از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگریا حتی مرحله تسلیم مبیع (فیلم ، آثار صوتی ، متن الکترونیکی مقالات و کتب ) می تواند تماما در محیط اینترنت صورت گیرد.
در اینجا، این سؤال مطرح میگردد که آیا قر اردادهایی که توسط رایانه های هوشمند به طریق فوق منعقد میگردد به رایانه که ابزاری بی روح و بدون اراده است ، منتسب می باشد یا اینکه این قرارداد به استفاده کنندگان از نرم افزار هوشمند قابل انتساب است و رایانه صرفا به عنوان «ابزاری » برای اعلان اراده مورد استفاده قرار گرفته است .