چکیده:
" کلی جیمز کلارک" خاستگاه جهان و ریشه های انواع (مه بانگ و تکامل) را دو موضوع مهم، در تبیین رابطه ی میان علم ودین می داند. او معتقدست هر چند موضوع اول می تواند تقویت کننده ی باور به وجود یک آفریننده باشد، اما موضوع دوم، اغلب به دلیل شیوه های غلط نحوه ی پرداختن به آن، قول به تعارض علم ودین را موجب گردیده است. در این راستا بررسی جریان های ایجاد شده در مواجهه با نظریه تکامل و مواضع آن ها در بازتعریف رابطه ی علم ودین از محورهای مورد بررسی این مقاله می باشد. از جمله نحوه ی مواجهه ی اندی
اندیشمندان مسلمان و عوامل موثر در نوع موضع گیری آن ها، که مورد توجه وبررسی نوینی قرار می گیرد. مواجهاتی که به نظر می رسد شکل گیری آن خصوصا در ایران، براساس "باور به تعارض علم و دین" و یا "علم ستیزی" نبوده؛ بلکه دلایلی قابل تامل را داشته است. دلایلی که با ظهور تفاسیر کور و تصادفی از تکامل و تحمیل بر پیامدهای الهیاتی آن، وضوحی مضاعف یافت. تحلیل کلارک بر معنای تصادفی بودن فرایند تکاملی و تبیین وی بر خالقیت خداوند، هنگامی که تکامل با رویکردی تصادفی در دست است، مواجهه ای نوین و پاسخی است که زیست شناسان تکاملی را به چالش فرا می خواند.
خلاصه ماشینی:
بهنظر میرسد مواجهات اندیشمندان با نظریۀ تکامل، خصوصا در ایران، براساس «باور به تعارض علم و دین» یا «علمستیزی» نبوده است، بلکه دلایلی درخورتأمل داشته است، دلایلی که با کور و تصادفی تلقیکردن تکامل و پیآمدهای الهیاتی این تلقی وضوحی مضاعف یافت.
بررسیها نشان میدهد که مواضع این قبیل اندیشمندان، خصوصا در ایران، در مواجهه با نظریۀ تکامل ناشی از علمستیزی یا قائلبودن به تعارض علم و دین نبوده است، بلکه دلایل دیگری داشته است.
او همانند بسیاری از مسلمانان دیگر قائل بود که نظریۀ داروین با صراحت قرآن دربارۀ آفرینش حضرت آدم ناسازگار است، اما بهنظر او آوردن مدرک و دلیل بر وجود پیشینه برای موجودات بههیچوجه با ایمان به وجود خداوند آفریننده منافاتی ندارد.
اما چگونه شخص میتواند هم به خدا اعتقاد داشته باشد و هم قائل باشد که جهان و تمام موجودات آن ازطریق فرایند تدریجی و طبیعی بهوجود آمدهاند؟ در پاسخ باید گفت طرفداران تکاملگراییخدامحور بر آناند که مطالعۀ دقیق تورات این مسئله را روشن میکند که خدا خالق جهان پیرامونمان است و ازطرف دیگر تحقیق و تفحص در علم این مطلب را نشان میدهد که برای مثال این خلقت بهشکل فرایند تکاملی اتفاق افتاده است.
2. 4 تصادف و محدودیتهای بشری یافتههای زیستشناسان تصادفیبودن فرایند تکامل را نشان میدهد؛ یعنی «تاآنجاکه زیستشناسان میدانند» فرایند تکامل فرایندی تصادفی است؛ ازاینرو ممکن است تبیین کاملتری وجود داشته باشد که برای ما مجهول است، اما برای خدا نه، و درآنصورت خداوند با دانستن همهچیز میتوانسته است تکامل را ازطریق انتخاب طبیعی آغاز کند.