چکیده:
بومیسرودهها بخش مهمی از ادبیات شفاهی ایران هستند که دامنه وسیعی از عواطف و هیجانهای اخلاقی را در درونمایههای خود جای دادهاند. غنای عاطفی بومیسرودهها
آنها را از نظر اثربخشی بر رشد اخلاقی افراد جامعه در موقعیت ممتازی قرار میدهد؛ زیرا بر اساس نظریههای عاطفهگرای اخلاقی، منشا اصلی قضاوت و رفتار اخلاقی بیشتر از آنکه خردورزی اخلاقی باشد، نظام هیجانی اخلاقمدار است. در مقاله حاضر کوشش شده است با نگاهی تربیتی به بومیسرودههای ایرانی، ضمن تبیین نظری جایگاه ذهن هیجانی در رشد اخلاقی فرد و جامعه، محتوای هیجانی بومیسرودههای نواحی مختلف ایران بر اساس بخشی از مطالعات صورتگرفته با رویکردی فراتحلیلی بررسی شود. هدف اصلی، بررسی ماهیت و فراوانی مضامین هیجانی در بومیسرودهها با استفاده از روش فراتحلیل توصیفی و با تکیه بر تحلیلهای محتوایی صورتگرفته در 32 مقاله پژوهشی چاپشده بین
سالهای 1386 تا 1396 در شش نشریه پژوهشی بود. بر این اساس، تعداد 57 مضمون هیجانی با بیشترین فراوانی در بومیسرودههای ایرانی شناسایی شدند که 71 درصد از آنها را هیجانهای اخلاقی تشکیل میدادند. همچنین، بررسی مقایسهای فراوانی هر یک از درونمایههای هیجانی در بین بومیسرودهای 7 منطقه جغرافیایی کشور، گویای نبود تفاوتهای معنادار در بین این مناطق بود. یافتههای این پژوهش، بومیسرودهای مناطق مختلف کشور را بهعنوان ابزار فرهنگی و تربیتی مهمی در جهت ترویج اخلاق هیجانمدار معرفی نموده و بر مطالعات وسیعتر در زمینه محتوای هیجانی عامهسرودههای مناطق مختلف کشور بهعنوان گامی در جهت پیشبرد ادبیات کاربردی و در راستای پیشگیری و مواجهه با مسائل اجتماعی تاکید کرده است.
خلاصه ماشینی:
در مقالۀ حاضر کوشش شده است با نگاهي تربيتي به بوميسروده هاي ايراني، ضمن تبيين نظري جايگاه ذهن هيجاني در رشد اخلاقي فرد و جامعه ، محتواي هيجاني بوميسروده هاي نواحي مختلف ايران بر اساس بخشي از مطالعات صورت گرفته با رويکردي فراتحليلي بررسي شود.
مورد مطالعه تعداد ٣٢ مقاله پژوهشي چاپ شده بين سال هاي ١٣٨٦ تا ١٣٩٦ در شش نشريۀ علمي ـ پژوهشي کشور است که در اين مقالات به بررسي و تحليل محتواي بوميسروده هاي مناطق مختلف ايران پرداخته شده است .
215 جدول ١: پراکندگي مقالات مورد مطالعه در نشريات تعداد رديف نام نشريه مقالات ١ فصلنامۀ فرهنگ مردم ايران 13 ٢ دو ماهنامۀ فرهنگ و ادبيات عامه 8 ٣ فصلنامۀ ادبيات و زبان هاي محلي ايران زمين ٧ ٤ زبان فارسي و گويش هاي ايراني 2 ٥ پژوهشنامۀ ادب غنايي دانشگاه سيستان و ١ ٦ بلوچفسصتلانن امۀ شعر و زبان معاصر 1 هدف از اين پژوهش ، مطالعۀ نوع مضامين هيجاني به کاررفته در بوميسرودهاي مناطق مختلف ايران بر اساس تحليل هاي صورت گرفته در ٣٢ مقاله مورد بررسي بوده است .
يکي ديگر از يافته هاي پژوهش حاضر وجه اشتراکي است که به لحاظ آماري بين محتواي هيجاني بوميسرودهاي مناطق مختلف کشور بر اساس مطالعات مورد بررسي در اين مقاله مشاهده شد.
٦. نتيجه بررسي مطالعات منتشرشده در باب بوميسرودهاي مناطق مختلف ايران بيش از هر چيز نمايانگر قلت پژوهش هاي صورت گرفته در خصوص تحليل محتواي هيجاني اين بخش از ادبيات شفاهي است .